110 odpowiedzi w tym temacie

[Vaherem]

Chłopaki, to jeszcze nic. Właśnie wszedłem w link poświęcony starożytnemu Rzymowi, który wkleił tutaj pan Kijewski. I nie zgadniecie...

Koloseum też zostało wyrzeżbionej w skalnej górze!

Tylko, panie Kijewski, wiedział pan, że w czasach Nerona na miejscu Koloseum było jezioro ? Twierdzi pan również, że w Koloseum nigdy nie było areny - dzis jej nie widać, to w środku to podziemne korytarze wzniesione przez (chyba) Domicjana. Wcześniej był drewniane, tak, że można je było szybko usunąc, gdy przygotowywano bitwe morską. Co do widowni - no pewnie, że jej nie ma, skoro kamieni z koloseum uzywano do budowy chyba każdego kościoła w Rzymie! Jak mieli je sciągac - z łuków, zeby sie wszystko rozsypało, czy z widowni? Odpowiedzi udziel pan sobie sam.

Koloseum w Dżamm, Tunezja.

A takie stwierdzenia tylko pokazują jaki z pana laik...jest tylko jedno koloseum na świecie. Wszystkie inne kolosea to po prostu "amfiteatry".

Niektórzy pytali, co pan Kijewski z tego ma. Ano to:

więcej ? w książce autora pt. Księżyc i piramidy, którą można nabyć w Wydawnictwie Dobry eBook, pod adresem:

[J.Kijewski]

Mariush: Zatem kilka innych pytań. Dotyczą one Piramidy Cheopsa.
1. Jak Pan wyjaśni fakt, iż w konstrukcji piramidy można wyróżnić kilka różnych rodzajów skał? Oprócz najpowszechniejszego zwykłego wapiennego kamienia, można wyróżnić tworzący licówkę zewnętrzną z tzw. białego wapienia (zachowaną jeszcze w górnych partiach piramidy Chefrena), który można znaleźć tylko po drugiej stronie Nilu, czy czerwony granit tworzący ściany Komory Króla.

Kijewski: W epoce megalitów, na całym œwiecie barwiono kamienie. Bazaltowy chodnik obok Piramidy Cheopsa jest tylko barwionš na czarno skałš wapiennš. To samo dotyczy sarkofagu w Piramidzie Mykerinosa. Ani jeden obelisk nie został wykonany z granitu, lecz pokrywano je granito–podobnym stiukiem. Wyjštek stanowi Niedokończony Obelisk w Asuanie. Sarkofag w Piramidzie Cheopsa i cyklopowa „okładzina” piramidy Mykerinosa — również zostały zabarwione granito-podobnym stiukiem.

Ramesseum, Egipt. Skała piaskowa. Barwione skały. W miejscach, gdzie widoczne sš ubytki stosunkowo cienkiej warstwy granitowego stiuku widać piaskowš skałę.
http://farm1.static....36ccd7b1f_b.jpg

Karnak, Egipt. 2008. Posšg wyrzeŸbiony w piaskowej skale, został częœciowo zabarwiony granito–podobnym barwnikiem.
http://farm3.static....f92677578_b.jpg

Mariush: 2. Jak wg Pana wykonano układ pięciu zamkniętych komór odciążających znajdujących się ponad Komorą Króla?
Kijewski: Wszystko zostało wyskrobane i wyrzeŸbione w litej skale naturalnej gówy wapiennej.

Mariush: 3. Jak wg Pana umieszczono w Komorze Króla wykonany z czarnego granitu sarkofag? Dodam tutaj, że szerokość owego sarkofagu jest ok. 2 cm większa niż szerokość korytarza wstępującego w jego najwęższym miejscu.
Kijewski: Sarkofag wapienny, pokryty granito–podobnym stiukiem, lub barwnikiem został wyrzeŸbiony na miejscu wraz z całš piramidš. Prawdopodobnie jest integralnie zwišzany z podłożem, na którym stoi.

Mariush: 4. Jak wg Pana wykonano "szyby wentylacyjne" w Komorze Króla i Komorze Królowej?
Kijewski: Mam pewnš koncepcję, którš kiedyœ zamieszczę na swej stronie Internetowej.

Dzisiaj, lub jutro, na mojej stronie ukaże się podstrona zatytułowana — Barwione Kamienie.

[Aquila]

Ja odniosę się tylko do Koloseum i być może do jemu podobnych obiektów (bo starożytni Rzymianie to moja ulubiona cywilizacja).

Nie rozumiem jak może pan twierdzić, że Koloseum powstało wcześniej niż podają oficjalne źródła. Wiemy przecież kiedy je zbudowano, na czyje polecenie, wiemy nawet costałona tym miejscu przed jego zbudowaniem. Zastanawiam się również jak to się stało, że tak wielu władców Rzymu, senatorów, pisarzy i inni ludzie nie wspominali o tej stojącej już wg pana budowli przed I wiekiem n.e. Wydaje mi się, że Neron nie musiał budować specjalnego drewnianego amfiteatru aby zabawiać swój lud gdyby miał stojące już Koloseum pod nosem.

Amfiteatry są rzymskiego pomysłu i nic dziwnego, że kopiowano je w całym imperium. Nigdzie nie ma wzmanek w zapiskach miejscowej ludności o tych budowlach sprzed czasu panowania Rzymian. W przypadkutych właśnie teorii o tym, że rzekomo rozmaite monumenty stały już wcześniej zawsze zastanawia mnie to, że ci mieszkańcy tych terenów (czy to Rzymu, czy Egiptu czy innych miejsc) mieli obok siebie te rzeczone monumenty (wg teorii pana i panu podobnych ludzi) ale albo z nich nie korzystali, albo ani słowem o nich nie wspominali.

Poza tym Koloseum jest piękną budowlą, lecz nie jest niczym ponadczasowym w starożytnym Rzymie. Ono jedynie wykorzystuje wszystkie zdobycze rzymskiej architektury która występuje również w innych wyraźnie i bezdyskusyjnie rzymskich budowlach (jakby Koloseum nie było takie... ale widać nie każdego to przekonuje). Bardziej rozumiem (choć też to dla mnie abstrakcja) przypisywanie piramidom dodatkowe tysiace lat, ale w przypadku Koloseum ten wybieg przegrywa na całej linii.

Rozumiem, że chce i pan coś dla siebie uszczknąć z popularności takich Daenikenopodobnych teorii?

[Mariush]

Kijewski: W epoce megalitów, na całym ?wiecie barwiono kamienie. Bazaltowy chodnik obok Piramidy Cheopsa jest tylko barwionš na czarno skałš wapiennš. To samo dotyczy sarkofagu w Piramidzie Mykerinosa. Ani jeden obelisk nie został wykonany z granitu, lecz pokrywano je granito?podobnym stiukiem. Wyjštek stanowi Niedokończony Obelisk w Asuanie. Sarkofag w Piramidzie Cheopsa i cyklopowa ?okładzina? piramidy Mykerinosa ? również zostały zabarwione granito-podobnym stiukiem.

Barwione kamienie i granitopodobny stiuk? Zaskakuje mnie Pan coraz bardziej...
W kontekście zaprezentowanych zdjęć ciśnie mi się na usta pytanie:
Czy słyszał Pan kiedyś o czymś takim jak rekonstrukcja uszkodzonych lub zniszczonych zabytków?

O, coś w ten deseń:

Z powyższego odnoszę wrażenie, że nie.

Zresztą, jak Pan sensownie wyjaśni to?:

Dlaczego po prawej stronie rzeźby "wapień" ukazuje się tuż pod cieniutką warstwą "granitopodobnego stiuku" (1), a po lewej analogicznej stronie mimo wielu głębszych uszkodzeń nadal widzimy tylko granit (2)?

Mariush: 2. Jak wg Pana wykonano układ pięciu zamkniętych komór odciążających znajdujących się ponad Komorą Króla?
Kijewski: Wszystko zostało wyskrobane i wyrze?bione w litej skale naturalnej gówy wapiennej.

Niesamowite rzeczy Pan opowiada...
A zatem twierdzi Pan, że rzeźbiarze w cudowny sposób wniknęli w głąb litej wapiennej skały i wydrążyli w niej pięć niedostępnych pustek? Zważając na fakt, iż przestrzenie owych komór stały się dostępne dzięki użyciu materiałów wybuchowych dopiero w XIX wieku (Howard Vyse i John Perring), nic innego mi do głowy nie przychodzi.

Kijewski: Sarkofag wapienny, pokryty granito?podobnym stiukiem, lub barwnikiem został wyrze?biony na miejscu wraz z całš piramidš. Prawdopodobnie jest integralnie zwišzany z podłożem, na którym stoi.

Jakoś nie widać nigdzie tego ukrytego wapienia, choć sarkofag jest mocno uszkodzony:


Zaczynam dochodzić do wniosku, że ta dyskusja przestaje mieć jakikolwiek sens. Zresztą zawiodłem się mocno już nieco wcześniej, kiedy to Pan zupełnie zignorował kontrargumenty godzące w "grawitacyjne serce" teorii. Ale wcale się temu nie dziwię. W końcu to co Pan stworzył, to tylko absolutnie fantastyczna, wyzuta z jakichkolwiek fizycznych podstaw bajeczka. Jakiś sposób na wykorzystywanie swojego wolnego czasu to na pewno jest, ale czy najmądrzejszy...?

[J.Kijewski]

Mariush: Dlaczego po prawej stronie rzeźby "wapień" ukazuje się tuż pod cieniutką warstwą "granitopodobnego stiuku" (1), a po lewej analogicznej stronie mimo wielu głębszych uszkodzeń nadal widzimy tylko granit (2)?
Kijewski: Dlatego, że te głębsze uszkodzenia też zabarwiono.

CYTAT Mariush: 2. Jak wg Pana wykonano układ pięciu zamkniętych komór odciążających znajdujących się ponad Komorą Króla?
Kijewski: Wszystko zostało wyskrobane i wyrze?bione w litej skale naturalnej gówy wapiennej.
Mariush: Niesamowite rzeczy Pan opowiada... A zatem twierdzi Pan, że rzeźbiarze w cudowny sposób wniknęli w głąb litej wapiennej skały i wydrążyli w niej pięć niedostępnych pustek? Zważając na fakt, iż przestrzenie owych komór stały się dostępne dzięki użyciu materiałów wybuchowych dopiero w XIX wieku (Howard Vyse i John Perring), nic innego mi do głowy nie przychodzi.
Kijewski: Nie wiem wiele na ten temat, będę musiał to zgłębić. Proszę nie mysleć, że jestem wszechwiedzšcy w poruszanych tematach. Jest wiele pytań, na które nie najdziemy odpowiedzi jeszcze b. długo. Ja tylko stawiam nowš hipotezę i próbuję jš (lepiej lub gorzej) uzasadnić. Nie jest też wykluczone, że się mylę... lub mam wiele racji.
Dzisiaj zrobiłem podstronę o barwionych kamieniach. Zachęcem do jej obejrzenia.
http://www.moon-and-...new_page_30.htm Barwione Kamienie

Odnosnie piramidy Sahure (kupa kamieni), wkleiłem 2 zdjęcia z małymi piramidami obok Piramidy Mykerinosa. Z komentarzem.
http://www.moon-and-.../new_page_8.htm

[J.Kijewski]

Aquila: Ja odniosę się tylko do Koloseum i być może do jemu podobnych obiektów (bo starożytni Rzymianie to moja ulubiona cywilizacja). Nie rozumiem jak może pan twierdzić, że Koloseum powstało wcześniej niż podają oficjalne źródła. Wiemy przecież kiedy je zbudowano, na czyje polecenie, wiemy nawet costałona tym miejscu przed jego zbudowaniem. Zastanawiam się również jak to się stało, że tak wielu władców Rzymu, senatorów, pisarzy i inni ludzie nie wspominali o tej stojącej już wg pana budowli przed I wiekiem n.e.

Kijewski: Panie Aquila, ktoœ kiedyœ stworzył mity mówišce, że na miejscu Koloseum było jezioro, że na arenie (której nigdy nie było) odbywały się bitwy morskie, że Koloseum tak dziwacznie wyglšda, ponieważ kamienie z monumentu używano do budowy koœciołów w Rzymie, że na arenie odbywały się walki dzikich zwierzšt... Kiedy podobnych mitów nie można zweryfikować, funkcjonujš one w œwiadomoœci społecznej jako fakty. Oczywiœcie do czasu.
Aby zrozumieć megalityczny charakter i pochodzenie Koloseum, Mauzoleum Hadriana, Panteonu, Forum Romanum, Palatynu i innych, należy przede wszystkim porównywać podobne, „rzymskie budowle”, jak choćby te, które opisałem (ze zdjęciami) na swojej stronie. Zachęcam do jej obejrzenia:
http://www.moon-and-...new_page_14.htm

[NoMeansNo]

Czegoś nie rozumiem, a mam nadzieję, że moje wątpliwości zostaną rozwiane. Pan Kijewski przedstawia nam teorię (hipotezę? pomysł? scenariusz?), która nawet w zderzeniu z dosyć powierzchownymi wątpliwościami spotyka się często z odpowiedziami z cyklu: jeszcze nie wiem, tego nie zbadałem itp. Po prostu za samym pomysłem - jeszcze dosyć mało się kryje - moze najpierw odrobinę namysłu i choćby elementarnego uprawdopodobnienia zanim zaprezentuje się pomysł ogółowi? Na Archeowieściach poszło z tym tak sobie.
A całość jest trochę z bajki Uleszka - też "badactwo" oparte było na przegladaniu zdjęć a nie chocby na badaniach w terenie.

[Mariush]

Kijewski: Dlatego, że te głębsze uszkodzenia też zabarwiono.

Spodziewałem się takiego "wyjaśnienia" na siłę, bo raczej trudno inaczej je interpretować. A sensowne to ono na pewno nie jest.

Aquila,
z Panem Kijewskim nie wygrasz. A rzymskie Koloseum to jeszcze mały pikuś.
Wyobraź sobie, że wg Pana Kijewskiego ten średniowieczny zamek we fińskim Turku jest tak naprawdę megalityczną skalną rzeźbą z III tysiąclecia p.n.e.

[J.Kijewski]

Panie Mariuszu, wczoraj zamieœciłem kilka zdjęć na swojej stronie, proszę zobaczyć.
Hatszepsut Obelisk, Karnak, Egipt. 2006. Obelisk wyrzeŸbiony w naturalnej, monolitycznej skale piaskowej na miejscu, został wyraŸnie zabarwiony dwoma kolorami. Gdyby obelisk był wykonany z pięknego, różowego granitu asuańskiego, to nie trzeba by było go barwić. Obelisk mierzy ok. 30 m wysokoœci i waży ok. 320 ton.
http://www.moon-and-...m/new_pa568.jpg

Karnak, Egipt. Częœć œciany okalajšcej Obelisk Hatszepsut. Pod warstwš barwnika, stiuku (?) widoczna jest skała piaskowa.
http://www.moon-and-...m/new_pa570.jpg

Monument w Xpujil, Meksyk. RzeŸba w monolitycznej skale. Monumentalne arcydzieła architektury megalitycznej wyrzeŸbione pierwotnie na gładko zostały oszpecone mozaikš dłubanš. Nie sš to ruiny, lecz zachowane niemal w idealnym stanie struktury megalityczne.
http://farm3.static....cd1f94bfb_b.jpg

Wiele fragmentów, zazwyczaj pięknych pierwotnych rzeŸb skalnych gładzonych, zostało przerzeŸbionych, mozaikš dłubanš imitujšcš bloki skalne, głazy lub kamienie. Tego rodzaju przerzeŸbienia wišzały się najczęœciej z oszpeceniem pierwotnych struktur megalitycznych. Wraz z nastaniem okresu wyrzeŸbień dłubanych nastšpiło ogólnoœwiatowe niszczenie i oszpecanie poprzednich rzeŸb gładzonych.

Mniejsze piramidy obok Piramidy Mykerinosa, Giza, Egipt. 2006. Piramida po prawej stronie została bardziej zniszczona przerzeŸbieniami dłubanymi jak piramida po lewej stronie, która mniej ucierpiała od szaleństwa mozaikowania dłubanego. A więc nie „erozja” ukształtowała wizerunek piramid, lecz człowiek. W tle Piramida Mykerinosa i Chefrena.
http://www.moon-and-...m/new_pa562.jpg

http://www.moon-and-...m/new_pa564.jpg

[DrStorm]

Witam wszystkich. Jestem wstrętnym i złym sceptykiem o zainteresowaniach w zakresie fizyki, chemii i elektroniki. Śledzę portal od pewnego czasu, teraz, ze względu na moje doświadczenia z obróbką kamienia (2 lata w firmie kamieniarskiej) zdecydowałem się dorzucić kilka informacji do tematu.

1. Piramidy w Egipcie wykonane są głównie z piaskowca i wapienia czyli materiałów stosunkowo miękkich których obrabianie jest możliwe nawet za pomocą zestawu drewno+woda+piasek.
2. Do cięcia granitu wykorzystuje się piły i frezy z miękkich stopów z zatopioną niewielką ilością diamentu. Frezy takie dość szybko się ścierają (60-120m w zależności od twardości). Stosowanie twardych narzędzi nie ma sensu, nawet frezy pokryte w całości warstwą diamentu tracą ją po ok. 8-10m.
3. Granit obrabia się później zwykłym korundowym lub karborundowym papierem ściernym. Kostkę o boku 30cm można by zetrzeć (z użyciem szlifierki kątowej) w ciągu 4-5 dni. Nalezy pamiętać ze szlifierka dodaje tylko szybkość. Jeśli coś się da nią zrobić to będzie to również możliwe ręcznie w odpowiednio dłuższym czasie. Nie będzie to jednak sugerowane tutaj 30 lat. Oczywiście zalezy to od twardości, jednakże najtwardszy, czarny granit jest spotykany naprawdę rzadko w budowlach starożytnych.
4. Granit jest materiałem łupliwym. Można go dość skutecznie obrabiać nawet uderzając kawałkiem granitu. Do tego można również używać ziarnistego dolerytu o dużej twardości i ziarnistej (jak papier ścierny) strukturze. Należy też pamiętać że ludzie od setek lat obrabiają zarówno diamenty jak i szmaragdy (formę berylu - minerału) mimo ich dużej twardości.

[J.Kijewski]

Kijewski: Witam Pana, Panie DrStorm. Od kilku miesięcy wysuwam argument mówišcy, że Inkowie w żadnym wypadku nie mogli obrabiać granitu na takš skalę, aby wykuć granitowe miasto Machu Picchu, bazaltowš Œwištynię Słońca Coricancha w Cuzco, w Peru i wiele innych – ponieważ dysponowali tylko narzędziami miedzianymi i narzędziami z bršzu. Podkreœlałem ponadto, że o „kuciu” granitu w Machu Picchu nie może być mowy – bo niby czym kuto? Żelaza przed Kolumbem nie znano w całej Ameryce.
Otóż od tego czasu ani jedna osoba nie zgodziłš się ze mnš, nikt mie nie poparł, nikt nie uznał mojego argumentu za słuszny. Czy więc Pan będzie tš pierwszš osobš, która zgodzi się ze mnš, że granitowe miasto Machu Picchu nie mogło być wykute przez Inków ok. 500 lat temu, jak się powszechnie uważa?

Proszę Pana, mam problemy ze znalezieniem, jaka jest właœciwie twardoœć bazaltu w skali Mohsa. Różnie podajš. Wydaje mi się, że ok. 6 w skali Mohsa, czy tak?

[DrStorm]

Otóż od tego czasu ani jedna osoba nie zgodziłš się ze mnš, nikt mie nie poparł, nikt nie uznał mojego argumentu za słuszny. Czy więc Pan będzie tš pierwszš osobš, która zgodzi się ze mnš, że granitowe miasto Machu Picchu nie mogło być wykute przez Inków ok. 500 lat temu, jak się powszechnie uważa?

Ne dziwię się w końcu również moim zdaniem nie zostało ono wykute a po prostu zbudowane z kamieni.

Proszę Pana, mam problemy ze znalezieniem, jaka jest wła�ciwie twardo�ć bazaltu w skali Mohsa. Różnie podajš. Wydaje mi się, że ok. 6 w skali Mohsa, czy tak?

Jest różna. Bazalt występujący naturalnie w przyrodzie ma twardość ok 2.5-3.5. Po przetopieniu i oczyszczeniu jego twardośc wzrasta do 8.5

[J.Kijewski]

DrStorm: Ne dziwię się w końcu również moim zdaniem nie zostało ono wykute a po prostu zbudowane z kamieni

Kijewski: Panie DrStorm, a mógłby Pan nam objaœnić w jaki sposób obrabiano granitowe głazy w Machu Picchu, które dochodziły do kilku ton? Inkowie mieli do dyspozycji tylko narzędzia miedziane (3 Mohsa) i z bršzu (3,5 Mohsa) podczas gdy niesamowita twardoœć granitu wynosi 7 Mohsa. Zgodziliœmy się, że wykuwanie bloków nie było możliwe – no więc jak je obrabiano?
http://www.moon-and-...m/new_pa419.jpg - Machu Picchu

Huayna Picchu, szczyt wznoszšcy się nad Machu Picchu. Niewykończone schody wyrzeŸbione w granitowej skale. Jak wyrzeŸbione? Czym wyrzeŸbione?
http://www.moon-and-...m/new_pa530.jpg

[Aquila]

Po przyjrzeniu się wydaje mi się, że można wyciągnąć wniosek (który pewnie wiele osób podziela i się z nim zgodzi), że pan Kijewski wpisuje się w grono pseudonaukowców.

Po pierwsze powiela znane i popularne w niektórych środowiskach schematy - starożytna nieznana i dużo starsza niż inne cywilizacja po której nie zostają rzecz jasna żadne inne ślady niż rzekome budowle, nauka współczesna się myli itp.

Po drugie lekką ręką odrzuca historię powszechną za którą stoją tysiące archeologów i historyków oraz nierzadko dorobek calego życia i traktuje udowodnione już teorie za "mity i niesprawdzone opowieści". Jest to typowe dl pseudonauki - aby przeforsować własne teorie (sprzeczne z obowiązującą i udowodnioną nauką) należy sprobować sprawić, aby potencjalny słuchacz nabrał wątpliwości czyaby na pewno oficjalna wersja jest prawdziwa.

Po trzecie wyciąga niesamowite wnioski - najpierw stawia własną tezę, że starożytne egipskie, greckie, rzymskie, a nawet średniowieczne budowle (mimo, że znamy wiele faktów z ich historii) są wykuwane a nie budowane (pomimo licznych dowodów przeciw tej teorii, na czego najlepszym przykładem są komory odciążające w piramidach oraz liczne "dziury" w których wyraźnie widać, że wnętrze piramid jest ułożone z bloków a nie zostało wykute), następnie próbuje dowieść, że starożytne cywilizacje nie mogły ich wykuć znanymi przez siebie metodami, i wyciąga z tego wniosek, że w takim razie istniała jeszcze starsza cywilizacja, która tego dokonała.

Czyli - wysuwam teorię, że mój dom nie został zbudowany z cegieł (ot tak, mimo, że po skuciu tynku widać cegły oraz że żyją ludzie, którzy pamiętają jego budowę i potwierdzają, że jest zbudowany z cegły) a zamiast tego został wykuty w skale, uznaję, że robotnicy którzy budowali mój dom nie byliby w stanie go wykuć, bo nie mieli takich umiejętności, więc wysuwam wniosek, że dom mój:

- albo zbudowali kosmici
- albo nieznana starożytna cywilizacja.

Po czwarte miesza rozmaite budowle z rozmaitych epok, w rozmaitych stylach, o rozmaitym przeznaczeniu, wykonanych przy pomocy rozmaitych metod i zawierających rozmaite rozwiązania architektoniczne za wytwór jakiejś cywilizacji, której nie znamy.

Po piąte zapomina, że tak jak wszyscy jemu podobni pseudonaukowcy opowiada nam o starożytnych zaawansowanych cywilizacjach, lecz nie ma ani pół śladu jakiejkolwiek pozostałości po nich innej niż budowle, które rzecz jasna jedynie sobie przyjął, że nimi są. Chodzi mi tu o narzędzia oraz inne wyroby które taka cywilizacja powinna była posobie zostawić.

Po szóste unika odpowiedzi lub brniew zaparte przy pytaniach obalających jego teorię - na przykłady z fotografiami ukazującymi wnętrze piramidy, na temat granitowego sarkofagu itp.

Po siódme na rozmaite pytania, które poddają w wątpliwość jego teorię, odpowiada "jeszcze nie wiem, jeszcze nie zbadałem". A wypadałoby.


Wydaje mi się, że każdy może już w tej chwili ocenić teorie pana Kijewskiego na podstawie pracy jaką wykazali się mariush, DrStorm, Vaherem, Indoctroine, avallach i inni.
Myślę, że można pana zakwalifikować do kategorii pseudonaukowców pokroju pana Pająka. Nawet do Daenikena trochę panu jeszcze brakuje.