2 odpowiedzi w tym temacie

[michalp]

Ruch marsjańskich biegunów argumentem za wodą w historii tej planecie

Tak mógł wyglądać Mars przed 2 miliardami lat. Niebieski kolor oznacza ocean, który wypełnia obszar, na którym znajduje się obecnie północny biegun planety. Źródło: Taylor Perron/UC Berkeley.

W numerze Nature z 14 czerwca ukazał się artykuł z argumentami, które ucieszą zwolenników hipotezy występowania kiedyś wody na Marsie. Według modelu stworzonego przez amerykańskich geofizyków, różnice w wysokościach potencjalnych marsjańskich wybrzeży można wytłumaczyć przemieszczaniem się biegunów.

Przy obserwacjach z Ziemi wielka równina otaczająca północny biegun Marsa może być zinterpretowana jako pozostałość po oceanie. Obrazy uzyskane przez Vikingi w latach 80-tych wskazują na dwie możliwe dawne linie wybrzeża, ciągnące się przez tysiące kilometrów. Chodzi o obszary o nazwach Arabia i Deuteronilus, których wiek ocenia się na 2 do 4 miliardów lat.

Jednak w latach 90-tych inna sonda marsjańska, Mars Global Surveyor, wykonała dokładniejszą mapę topografii tego rejonu (z dokładnością 300 m) i okazało się, że potencjalne linie wybrzeża różnią się wysokością o kilka kilometrów. W obszarze Arabia różnice w wysokości wynoszą 2,5 km, a w rejonie Deuteronilus 0,7 km. Jest to sytuacja zupełnie inna niż na Ziemi, gdzie wysokość linii wybrzeża, w stosunku do poziomu morza, jest mniej więcej niezmienna. Stało się to jednym z argumentów przeciwko występowaniu kiedyś wody na Marsie.

Publikacja w najnowszym numerze "Nature" zbija ten argument przeciwko dawnym marsjańskim oceanom. Geofizycy z UC Berkeley uważają, że zmiany w marsjańskich wybrzeżach można wytłumaczyć poruszaniem się biegunów planety. Oś obotu planety (czyli położenie bieguna) mogła przemieścić się o prawie 3000 km w ciągu ostatnich 2 lub 3 miliardów lat.

"Gdy oś obrotu przesuwa się względem powierzchni, powierzchnia deformuje się i uwidacznia się to w linii wybrzeża", tłumaczy Michael Manga z UC Berkeley, jeden z autorów pracy. "W przypadku planet takich jak Mars i Ziemia, które posiadają zewnętrzny płaszcz, lub litosferę, która zachowuje się elastycznie, stała powierzchnia będzie deformować się w sposób inny niż powierzchnia morza, tworząc niejednorodne zmiany w topografii", dodaje główny autor, Taylor Perron z Harvard University.

Naukowcy stworzyli model Marsa z wędrującym biegunem. Uzyskane wyniki wskazują, że do wytłumaczenia obserwowanych obecnie różnic w wysokościach, potrzebne jest odchylenie bieguna o 50 stopni od dzisiejszej pozycji. Odpowiada to 3000 km na powierzchni planety. Mniejsze zmiany w rejonie Deuteronilus wymagają odchylenia o 20 stopni, co w przeliczeniu na odległość na powierzchni daje 700 km.

Dzisiejszy biegun i dwie jego dawne pozycje leżą na jednej linii, równoległej do największego marsjańskiego wzniesienia o nazwie Tharsis (to na nim znajduje się Olympus Mons). Tharsis jest największym wulkanem w Układzie Słonecznym. Powstał 4 miliardy lat temu.

Michel Manga proponuje wyjaśnienie tak dużej wędrówki biegunów. Gdyby 3 miliardy lat temu Arabia była oceanem wypełnionym na głębokość kilku kilometrów, to masa znajdującej się tam wody mogła być wystarczająca do przesunięcia bieguna o 50 stopni. Gdy woda zniknęła, biegun mógł powrócić na obecną pozycją, a następnie znowu przesunąć się o 20 stopni, gdy rejon ponownie był wypełniony wodą.

Tej hipotezy nie popiera inny z autorów, Mark Richards z UC Berkeley, który sądzi, że przesuwanie się biegunów mogło być spowodowane termiczną konwekcją od gorącego jądra planety. "Taka konwekcja musi istnieć obecnie, gdyż Olympus Mons posiada wypływy lawy z ostatnich 100 milionów lat", argumentuje swoją hipotezę.

Badania naukowców są elementem projektu BioMars, finansowanego przez NASA. Badania finansuje też University of California w Berkeley, instytucja z Kanady oraz inny projekt NASA - Mars Data Analysis Program.


Źródło: BerkeleyNews, www.astronomia.pl

[Danki]

myślałem że to że na marsie była woda to pewnik. ale na szczęście sie to potwierdziło

[Jarecki]

W tym sęk,że nie tylko się nie potwierdziło ale naukowcy nie są w stanie odnaleźć śladów obecności wody na tej planecie.

Na Marsie nigdy nie szumiała woda

Czy po powierzchni Marsa płynęła kiedyś woda? Opublikowana właśnie w "Science" praca sugeruje, że to mało prawdopodobne. Dane zebrane przez amerykańską sondę są jednoznaczne: jeśli woda kiedykolwiek tworzyła tam oceany czy rzeki, musiało to być na tyle dawno, że ich śladów nie da się już wykryć dzięki obserwacjom powierzchni Marsa.

Przedstawione w prestiżowym tygodniku ustalenia bazują na danych zebranych przez amerykańską sondę Mars Reconnaissance Orbiter (MRO), która od półtora roku krąży wokół Czerwonej Planety. Korzystając z kolekcji wyjątkowo dokładnych zdjęć zrobionych przez sondę w trakcie pierwszych stu dni jej misji, badacze przyjrzeli się kilku obszarom uważanym za interesujące.

Dotychczas uważano na przykład, że położone na północnej półkuli planety równiny mogą być dnami pradawnych marsjańskich oceanów. Fotografie jednak ujawniły, że są one usłane dużymi głazami. Obecność tych skał w miejscu, które w wersji oceanicznej powinno być pokryte drobnopylistymi osadami, nie da się wyjaśnić działaniem wody. Alfred S. McEwen oraz jego współpracownicy z University of Arizona w Tucson stwierdzili też, że choć znajdujące się na średnich szerokościach geograficznych marsjańskie wąwozy są podobne do ziemskich, to obecne w nich osady, o których kiedyś myślano, że są wynikiem działania rzek czy strumieni, mogą być efektem osuwania się gruntu.

Kolejną obfotografowaną przez sondę krainą był obszar Athabasca Valles - systemu kanałów, który, jak dotąd uważano, mógł powstać na skutek katastrofalnych powodzi zaledwie kilka milionów lat temu. Jak się jednak okazuje, te niezwykłe struktury widniejące na powierzchni Marsa wyrzeźbiła prawdopodobnie płynąca lawa. Analizujący dane z MRO Windy L. Jaeger oraz jego współpracownicy z U.S. Geological Survey we Flagstaff stwierdzili, że powierzchnia Athabasca Valles jest pokryta cienką warstwą lawy, która mogła wydostać się na powierzchnię z powierzchniowych szczelin, wyrzeźbić kanały, po czym spłynąć w dół. I choć nie da się wykluczyć możliwości, że w rzeźbieniu obszaru Valles miała swój udział także i woda, to wylewy lawy są lepszym wyjaśnieniem zagadki powstania tego oraz innych systemów kanałów na Marsie.

Pomiary MRO nie ominęły też marsjańskich biegunów. Szczególnie interesujące okazały się badania południowej czapy polarnej - największego rezerwuaru zamrożonej wody na powierzchni Czerwonej Planety. Dotychczas wiedzieliśmy tylko to, że w marsjańskich czapach polarnych jest lód, teraz dowiadujemy się, ile go jest i z czym jest zmieszany. Udało się wyznaczyć gęstość tworzących go materiałów. Zgodnie z artykułem Marii Zuber i jej współpracowników z Massachusetts Institute of Technology wynosi ona 1220 kg/m3, a więc jest zbliżona do gęstości lodu z około 15-proc. domieszką pyłu. Oznacza to, że jest on stosunkowo czysty, a z czasem - łatwy do wykorzystania przez ewentualne załogowe misje marsjańskie.

Jak więc widać, na Marsie jest woda, nie wiadomo jednak, czy występuje na jego powierzchni w stanie ciekłym. Znaleźć ją będzie trudniej, niż się do tej pory spodziewano. Kolejnej porcji wiadomości o Marsie możemy się spodziewać już niedługo - lecąca w jego kierunku kolejna misja, lądownik Phoenix, ma osiąść na powierzchni Czerwonej Planety w maju 2008 roku. Phoenix jest pierwszym lądownikiem mającym zbadać okolice północnego bieguna Marsa. Dzięki niemu przekonamy się, czy panujące tam warunki sprzyjają istnieniu choćby prymitywnych form życia.
Źródło