Gdyby stê¿enie tlenu w atmosferze by³o wy¿sze, owady czy pajêczaki mog³yby osi±gn±æ ogromne rozmiary - twierdz± naukowcy wystêpuj±cy podczas konferencji fizjologicznej w Virginia Beach.
Badania nad wp³ywem stê¿enia tlenu na wielko¶æ owadów prowadzili specjali¶ci z Midwestern University w Arizonie, Arizona State University i Argonne National Laboratory w Illinois. Ich zdaniem to dziêki wy¿szej koncentracji tlenu w erze paleozoicznej (oko³o 300 milionów lat temu) owady mog³y mieæ niespotykane obecnie rozmiary - na przyk³ad rozpiêto¶æ skrzyde³ wa¿ek przekracza³a 70 cm.
Paleozoiczna atmosfera zawiera³a 35 procent tlenu, podczas gdy dzisiejsze powietrze - tylko 21 procent. Owady nie oddychaj± jak my - nie maj± p³uc, z których krew doprowadza³aby tlen do narz±dów. Zamiast tego cienkie rurki, tchawki, doprowadzaj± do poszczególnych narz±dów powietrze i odbieraj± wydzielaj±cy siê dwutlenek wêgla. Aby oceniæ wymiary tchawek i ich proporcje w odniesieniu do reszty cia³a, naukowcy porównywali obrazy rentgenowskie czterech gatunków chrz±szczy - od 3 milimetrów do 3,5 centymetra. Wprawdzie w erze paleozoicznej chrz±szcze jeszcze nie istnia³y, ale w warunkach laboratoryjnych sprawiaj± mniej k³opotu ni¿ choæby wa¿ki.
Jak siê okaza³o, im mniejszy organizm, tym lepiej taki system siê sprawdza, natomiast u wiêkszych owadów tchawki poszerzaj± siê i wyd³u¿aj± nieproporcjonalnie, zajmuj±c coraz wiêksz± czê¶æ objêto¶ci cia³a.
Otwory wylotowe tchawek - czyli przetchlinki - mog± mieæ tylko ograniczon± wielko¶æ, zale¿n± od wymiarów po³±czenia nóg z korpusem. Wed³ug teoretycznych wyliczeñ w obecnych warunkach nie móg³by ¿yæ chrz±szcz o wymiarach wiêkszych ni¿ oko³o 15 centymetrów - i rzeczywi¶cie, najwiêkszy ze znanych chrz±szczy, po³udniowo-amerykañski Titanus giganteus, dorasta od 15 do 17 centymetrów. Wiêksza zawarto¶æ tlenu w powietrzu pozwoli³aby ograniczyæ ¶rednicê tchawek i prze¿yæ owadom o wiêkszych rozmiarach.
http://wiadomosci.on...0,686,item.html