Nowy gatunek ptaka sprzed 29 mln lat odkrył pod Rzeszowem tamtejszy pasjonat paleontologii. Opis znaleziska, opracowany przez polskich naukowców, ukazał się właśnie w prestiżowym czasopiśmie „Journal of Ornithology”.
Resoviaornis jamrozi to nowo odkryty gatunek ptaka wróblowego (Passeriformes) żyjącego w okresie wczesnego oligocenu.
Ilustracja - Resoviaornis jamrozi widoczny w postaci
odciśniętego szkieletu w łupku, z zachowanymi fragmentami skamieniałych
kości. Dla porównania wielkości – zapałka. Fot. Zbigniew M. Bocheński.
„Nazwa naszego okazu (Resoviaornis jamrozi) pochodzi od nazwy miasta, w pobliżu którego został znaleziony. Rzeszów po łacinie to Resovia, ptak po grecku to ornis oraz od nazwiska znalazcy - Albina Jamróza” – wyjaśnił PAP dr hab. Zbigniew M. Bocheński z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN w Krakowie, jeden z autorów publikacji na temat znaleziska.
W zespole, który zajął się nowym gatunkiem, znaleźli się również dr hab. Teresa Tomek i mgr Krzysztof Wertz z Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN oraz mgr Ewa Świdnicka z Zakładu Paleozoologii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Skamielinę odkrył rzeszowski pasjonat paleontologii – Albin Jamróz. Okazy z jego kolekcji, na którą składają się głównie skamieniałości roślin i ryb z oligocenu Karpat, posłużyły w przeszłości do napisania kilku prac magisterskich na Wydziale Biologii Uniwersytetu Rzeszowskiego.
„Szczątki ptaka znalazłem na brzegu małego potoczku, który podmywał odkrywkę menilitowych łupków – nawarstwień sprzed dziesiątek milionów lat. Odkrycie to jest koronnym znaleziskiem mojego życia” – powiedział Jamróz.
Według dr. Bocheńskiego Resoviaornis jamrozi żył ok. 29 mln lat temu. „Był wielkości dzisiejszej sikory modrej. Dziób ptaka wskazuje, że żywił się owadami lub owocami. Miał dosyć długie nogi i zapewne większość czasu spędzał na ziemi lub wśród gałęzi, a nie w powietrzu” – opisał naukowiec.
Z uwagi na to, że odkryta skamieniałość różni się bardzo od współczesnych ptaków wróblowych, została umieszczona w specjalnie dla niej stworzonym nowym rodzaju.
Ptak, którego opisali naukowcy, utopił się w oceanie, pokrywającym kilkadziesiąt milionów lat temu teren dzisiejszej południowo-wschodniej Polski. Niestety nie zachowały się odciski jego piór. Dlatego nie wiadomo, jak dokładnie wyglądał.
Jak zauważają badacze, Resoviaornis jamrozi jest trzecim pochodzącym z oligocenu dotychczas opisanym gatunkiem ptaka wróblowego na świecie i jednocześnie jednym z najstarszych ptaków wróblowych w ogóle. To piąty okaz kopalny oligoceńskiego ptaka opisanego dotychczas z terenów dzisiejszej Polski.
„Nasze odkrycie wnosi cenne informacje na temat wczesnego etapu ewolucji tej grupy ptaków. Obecnie ptaki wróblowe są najliczniejszą grupą ptaków – spośród około 10 tys. znanych współcześnie gatunków ptaków ponad połowa (ok. 5400) to właśnie ptaki wróblowe” – dodaje dr Bocheński.
Publikacja naukowców dostępna jest za darmo on-line na stronie wydawnictwa Springer , dzięki Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego, które od kilku lat opłaca taką opcję dla wszystkich prac pisanych przez Polaków.
Źródło: PAP - Nauka w Polsce
