Zdjęcie marsjańskiej jaskinii lawowej po obróbce
Zdjęcie przedstawia wejście do Jaskini Lawowej
NASA opublikowała obrobione zdjęcie wejścia do marsjańskiej jaskini lawowej. Obróbka graficzna pozwoliła na wydobycie szczegółów wnętrza jaskini.
Od kilku lat odkrywane są jaskinie na Marsie (kilka z nich odkryli gimnazjaliści). Te twory to "dziury" w sklepieniu jaskini lawowych, czyli podziemnych kanałów, przez które swego czasu przepływała magma. Jak na razie jednak stosunkowo mało wiemy o tym co się znajduje wewnątrz jaskiń. Niedawno jednak udało się sondzie MRO zarejestrować dno typowej marsjańskiej jaskini lawowej, która znajduje się w obszarze Ascraeus Mons.
Na obrobionym obrazie przesłanym z MRO widać dno jaskini lawowej. Wnętrze wypełniają głazy oraz piach, który zapewne został naniesiony przez wiatr. Średnica zapadliska, które prowadzi do tej jaskini to około 180 metrów. Wschodnia (prawa strona zdjęcia) część wejścia do jaskini jest stroma, natomiast zachodnia wydaje się być nachylona pod mniejszym kątem.
Marsjańskie jaskinie lawowe są wciąż zagadkowymi tworami i prawdopodobnie wiele tajemnic zostanie rozwiązanych dopiero podczas wizyty łazika lub (miejmy nadzieję!) człowieka. Kiedy to się stanie? Misja robotyczna do takiego miejsca nie jest jeszcze w ogóle planowana, więc najwcześniej by miała szansę nastąpić dopiero za kilkanaście lat.
Mars Odyssey bije rekord długości trwania misji do Czerwonej Planety
Grafika przedstawiająca wygląd sondy Mars Odyssey (NASA)
Sonda Mars Odyssey weszła na orbitę okołomarsjańską 24 października 2001 roku. 15 grudnia 2010 roku minął 3340 dzień trwania jej misji. Czyni to z Mars Odyssey najdłużej trwającą ze wszystkich do tej pory przeprowadzonych misji marsjańskich. Poprzednio tytuł ten należał do sondy Mars Globar Surveyor.
Mars Odyssey zasłynęła przede wszystkim z odkrycia dużych zasobów wodnego lodu znajdującego się tuż pod suchą powierzchnią Marsa, którego dokonała już w pierwszych miesiącach trwania swojej misji, na początku 2002 roku. Odkrycie to przyczyniło się w późniejszym czasie do powstania misji Phoenix. Kolejnym ważnym osiągnięciem dokonanym przed zakończeniem planowej misji w 2004 roku było wykonanie pomiarów poziomu promieniowania na Marsie. Monitorowanie tego typu danych jest kluczowe dla przyszłych załogowych misji na Marsa. Marsjańska atmosfera jest o wiele cieńsza od ziemskiej. To oraz brak pola magnetycznego sprawiają, że ludzie stąpający po powierzchni Marsa mogą być potencjalnie bardziej narażeni na wpływ szkodliwego promieniowania kosmicznego.
Kolejne lata funkcjonowania sondy na marsjańskiej orbicie pozwoliły na wykorzystanie jej do wielu ponadplanowych zadań. Jednym z głównych tego typu zadań jest stworzenie wysokiej rozdzielczości map powierzchni całej planety. Specjalnie dla tego projektu orbita Odyssey została skorygowana tak aby sonda mogła zbierać obrazy powierzchni znajdującej się pod nią w godzinach popołudniowych. Okazuje się bowiem, że składniki tworzące marsjańską glebę emitują najbardziej optymalny sygnał termiczny pomiędzy godziną 3:30 a 4 marsjańskiego dnia. Obrazy służące do tworzenia map pozyskiwane są za pomocą kamery THEMIS (Thermal Emission Imaging System), opracowanej na Uniwersytecie Stanowym w Arizonie.
Podwójny krater na powierzchni Marsa (NASA)
Długowieczność Mars Odyssey dała pracującym nad tą misją naukowcom m.in. możliwość monitorowania sezonowych zmian zachodzących na Marsie, takich jak cykl zamarzania dwutlenku węgla zachodzącego w rejonach polarnych podczas zimy lub wiosenne i letnie burze piaskowe (lub raczej burze kurzowe) przetaczające się przez planetę. Zdarza się, że burze te ewoluują do takich rozmiarów, że można je zaobserwować również z teleskopów znajdujących się na powierzchni Ziemi. Coroczne obserwacje wykazały, że procesy tego typu są stałe i zachodzą w powtarzalny z roku na rok sposób.
Sprawność i osiągi sondy Mars Odyssey zostały wykorzystane również na potrzeby innych misji Marsjańskich trwających w tym czasie. Kiedy łaziki Spirit i Opportunity raz po raz przekraczały zakładany dla nich czas trwania misji, Mars Odyssey pozostawała cały czas ich podstawowym przekaźnikiem komunikacyjnym. Podobnie lądownik Phoenix (który potwierdził, że pod powierzchnią Marsa faktycznie znajduje się woda w stanie stałym) przekazywał zebrane przez siebie dane prawie w całości za pomocą Mars Odyssey. Sonda przyczyniła się również do sukcesu misji orbiterów monitorujących marsjańską pogodę (Mars Globar Surveyor, Mars Reconnaissance Orbiter).
NASA zaplanowała już kolejne, dodatkowe zadania dla Odyssey na najbliższy czas. Oprócz tego sonda będzie kontynuowała swoje dotychczasowe badania oraz będzie nadal służyła jako przekaźnik komunikacyjny dla Mars Exploration Rower. Interesującą możliwością wydaje się być również wykorzystanie Odyssey do obserwacji i monitorowania lądowania kolejnego marsjańskiego łazika, Curiosity, w Sierpniu 2012 roku.
Mars Odyssey, wystrzelona 7 Kwietnia 2001, jest misją zarządzaną przez Laboratorium Napędu Odrzutowego (Jet Propulsion Laboratory, JPL) wchodzące w skład Kalifornijskiego Instytutu Technologii (Caltech).
http://mars.jpl.nasa.gov/odyssey
http://www.kosmonaut...dowa-misja.html
