.Dyrektor CIA zapowiedział ujawnienie akt najtajniejszych "brudnych" operacji amerykańskiej agencji szpiegowskiej z lat 50., 60. i 70.
Zabiegający od lat o ich ujawnienie historycy nazywają te akta "klejnotami rodzinnymi", choć krąży też bardziej adekwatna nazwa - "szkielety w szafie".
Dyrektor CIA Michael Hayden obiecał odtajnienie w przyszłym tygodniu setek stron dokumentów opisujących udział agencji w zamachach stanu za granicą, porwaniach, politycznych zabójstwach, szpiegowaniu amerykańskich dziennikarzy i aktywistów, eksperymentach medycznych na więźniach. - To nie będzie nic miłego, ale taka jest też historia CIA - mówił Hayden podczas spotkania z historykami.
Akta, które mają być odtajnione, zostały zebrane w latach 1973-74 - na fali "oczyszczania" tajnych służb po aferze Watergate przez ówczesnych dyrektorów CIA Jamesa Schlesingera i Williama Colby'ego. Wiele stanowiło tajne załączniki do raportów komisji kongresowych prowadzących dochodzenia w sprawie "brudnych operacji" CIA.
Choć dokumenty te zostaną opublikowane dopiero w przyszłym tygodniu, już w czwartek i piątek Archiwa Państwowe w Waszyngtonie odtajniły zapisy rozmów odbytych w latach 1973-74 w Białym Domu na temat materiałów Schlesingera i Colby'ego. Dzięki nim więcej wiadomo, czym są "klejnoty rodzinne".
"To tylko wierzchołek góry lodowej - ostrzegał prezydenta Geralda Forda ówczesny sekretarz stanu Henry Kissinger. - Jak ujawnimy te dokumenty, popłynie krew. Tam jest np. opis operacji zamachu na Fidela Castro, którym osobiście kierował Robert Kennedy".
Robert, brat prezydenta Johna F. Kennedy'ego, był prokuratorem generalnym w latach 1961-64.
Okres, który obejmują "klejnoty rodzinne", zaczyna się w 1953 roku, gdy CIA zaczęła czytać w tajemnicy listy przychodzące do Ameryki z krajów za żelazną kurtyną. Według prawa agencja szpiegowska nie może prowadzić działalności operacyjnej na terenie USA (tym zajmuje się FBI). Jednak agenci CIA śledzili i podsłuchiwali też czołowych dziennikarzy "New York Timesa" i "Washington Post" publikujących materiały dotyczące bezpieczeństwa narodowego. W teczkach znanych komentatorów Roberta Allena i Paula Scotta są zapisy ich rozmów z 12 senatorami i 6 kongresmanami. Podsłuchy znanych dziennikarzy były prowadzone przez CIA za wiedzą Roberta Kennedy'ego.
Niezgodne z prawem było też umieszczanie agentów CIA w różnych grupach amerykańskiego ruchu antywojennego i innych organizacjach lewicowych. Działalność ta nasiliła się zwłaszcza w okresie wojny w Wietnamie.
Szczegółowo opisana jest też operacja zatrzymania w 1963 roku jednego z emigrantów z ZSRR, którego CIA podejrzewała o pracę dla KGB. Rosjanina przesłuchiwano przez dwa lata w różnych mieszkaniach w okolicach Waszyngtonu. Późniejszy dyrektor CIA William Colby uznał akcję za "nielegalne porwanie".
CIA prowadziła eksperymenty z różnymi środkami farmakologicznymi, które podawano więźniom, by zmusić ich do mówienia prawdy.
W aktach są również ślady serii włamań prowadzonych przez ludzi CIA do mieszkań dziennikarzy oraz byłych pracowników agencji w poszukiwaniu tajnych dokumentów i źródeł przecieków. Najsłynniejszym włamaniem tego typu było wejście związanych z Białym Domem i CIA "hydraulików" (w slangu - zalepiających przecieki) do siedziby sztabu Partii Demokratycznej w budynku Watergate w Waszyngtonie. To ujawnienie tego skandalu - i powiązań włamywaczy - doprowadziło do dymisji prezydenta Richarda Nixona, a w konsekwencji wielkiej reformy CIA i serii dochodzeń, dzięki którym powstał zbiór dokumentów znanych jako "klejnoty rodzinne".
Źródło: Gazeta Wyborcza
:wow:
