Medytacja ćwiczy mózg
Dzięki medytacji możemy wytrenować mózg i zobaczyć to, czego wcześniej nie dostrzegaliśmy - dowodzą amerykańscy naukowcy
Kiedy w 1967 r. hinduski guru Maharishi Mahesh Yogi otworzył w Wielkiej Brytanii swą szkołę, natychmiast trafiły do niego takie sławy jak Beatlesi czy Rolling Stonesi. - Uczę metody medytacji transcendentalnej, która daje ludziom wgląd w ich życie, aż zaczynają cieszyć się pokojem i szczęściem - mówił Maharishi. - A ponieważ takie było kiedyś przesłanie świętych, nazywają mnie świętym.
Czy medytując, rzeczywiście jesteśmy w stanie widzieć więcej niż inni? Na to pytanie próbował odpowiedzieć zespół naukowców prof. Richarda Davidsona z Uniwersytetu Wisconsin w USA. Wyniki publikuje magazyn "PLOS Biology".
Kiedy mózg mruga niczym oko
Uczeni zajęli się problemem zwanym "mrugnięciem uwagi". Kiedy mający ograniczone możliwości mózg jest atakowany zbyt wielką liczbą bodźców wzrokowych, które następują bardzo szybko jeden po drugim, nie jest w stanie części z nich odnotować. Psychologowie tłumaczą to zjawisko bardzo obrazowo: kilka różnych bodźców konkuruje ze sobą o to, który zostanie zauważony, i zwykle wygrywa ten, który pierwszy dobiegnie do mety, czyli mózgu. Pozostałe dla nas nie istnieją. Mózg nie jest świadomy ich obecności, bo na chwilkę zamyka drzwi percepcji.
Uczeni wyliczyli nawet, że nasz umysł potrzebuje co najmniej półsekundowej przerwy pomiędzy dobiegającymi z zewnątrz impulsami, by w odpowiadającej za pamięć krótkotrwałą korze przedczołowej dostrzec i przeanalizować wszystkie z nich.
- Łatwo możemy sobie wyobrazić, że życie to właśnie seria takich "mrugnięć uwagi" - komentuje dr Clifford Saron z Centrum Umysłu i Mózgu na Uniwersytecie Kalifornijskim w Davis. - W ten sposób umyka nam wiele z tego, co się dzieje wokoło.
Na szczęście umysł to nie słoik, który napełnia się po brzegi i osiąga kres swoich możliwości. Można go wyćwiczyć, by działał szybciej i sprawniej - zupełnie jak mięśnie na siłowni. Jak dowodzi eksperyment prof. Davidsona, doskonałym ćwiczeniem mózgu jest właśnie medytacja. Osoby, które uprawiają ją regularnie, widzą więcej.
Zobaczyć rzeczy takimi, jakie są
Uczony badał grupę 17 osób, które wcześniej przeszły intensywny kurs medytacji Vipassana wymyślonej blisko 2,5 tys. lat temu przez Buddę. Aby "widzieć rzeczy takimi, jakie są" (do tego ma prowadzić Vipassana), medytowali po dziesięć godzin dziennie przez trzy miesiące.
Grupę kontrolną stanowiło 23 żółtodziobów, którzy ledwie liznęli medytacji na godzinnym szkoleniu, a potem przez tydzień praktykowali ją po 20 minut dziennie.
Jednym i drugim naukowcy wyświetlali serie cyfr ukrytych wśród liter - czasami cyfry ukazywały się na ekranie w odstępie mniej niż półsekundowym. Jednocześnie za pomocą umieszczonych na głowie elektrod elektroencefalografu (EEG) monitorowali aktywność mózgów badanych osób.
Co się okazało? Po pierwsze, osoby po trzymiesięcznym kursie medytacji zauważały więcej wyświetlanych szybko po sobie cyfr niż te z grupy kontrolnej.
Po drugie, z badania EEG wynika, że "rozmedytowane" mózgi poświęcają znacznie mniej energii na dostrzeżenie poszczególnych bodźców. - To dlatego są w stanie zauważyć więcej - komentuje prof. Davidson, który sam praktykuje medytację od 30 lat.
- Ciągle do końca nie rozumiemy, w jaki sposób trening psychiczny udoskonala mózg - podsumowuje uczony. - Wydaje się jednak, że percepcja oraz emocje, np. możliwość odczuwania szczęścia, to umiejętności, które można wyćwiczyć.
Aż mózg rośnie
O dobrym wpływie medytacji na mózg świadczą też wcześniejsze badania uczonych z USA ("Gazeta" z 16 listopada 2005 r.). Dr Sara Lazar z Harwardzkiej Szkoły Medycznej udowodniła, że kora mózgowa osób medytujących jest w kilku miejscach grubsza niż u osób, które jej nie praktykują. Chodzi o trzy rejony odpowiedzialne za podejmowanie decyzji, zdolność koncentracji i pamięć krótkotrwałą.
Z kolei dr Bruce O'Hara z Uniwersytetu Kentucky pokazał, że medytacja odświeża mózg znacznie lepiej niż sen. A sam prof. Richard Davidson już kilka lat temu za pomocą EEG badał zapis aktywności mózgów kilkudziesięciu mnichów buddyjskich. Okazało się, że ich mózgi wytwarzały silne fale gamma o wysokiej częstotliwości, które świadczą o zwiększonej uwadze i przeżywaniu emocji.
- Chciałbym, żebyśmy potrafili skuteczniej wyrzucać z siebie złe uczucia, a zwiększać te dobre - powiedział kiedyś Dalajlama. - Ja w tym celu medytuję, ale jeśli specjaliści od mózgu wymyślą lepszą metodę, jestem za.
Jak medytować
Technika medytacyjna Vipassana (czyli "wgląd") ma uspokajać i oczyszczać umysł, rozwijać uwagę i świadomość. Praktykujący siadają wygodnie i, pozostając w bezruchu, koncentrują się np. na oddechu. Ważne, by nie wiercić się i nie zmieniać pozycji. Dlatego warto od razu określić długość medytacji (na początku np. 20 min).
Źródło: Gazeta.pl
Tekst: Tomasz Ulanowski
ZOBACZ TAKŻE: Popraw mózg - medytuj!
