Zdjęcie: NASA/JPL/Malin Space Science Systems:
Mars ma ogromne lodowce przykryte warstwą skalnego gruzu - wynika z najnowszych badań. Co więcej, lodowce te odkryto na średnich szerokościach geograficznych, gdzie - jak przypuszczano wcześniej - było za ciepło na ich powstanie.
Pewne przesłanki istnienia lodowców na średnich szerokościach geograficznych Marsa odkryto już w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Wówczas to orbitery Viking sfotografowały łagodnie nachylone stoki, wyglądające jak warstwy błota spływającego z wyższych partii gór. Nie przypominało to wcale typowych usypisk skalnych, które można zaobserwować w pasie równikowym Marsa. Aby wyjaśnić tę zagadkę część ówczesnych naukowców zaproponowała teorię, w której lód wodny był swego rodzaju smarem, umożliwiającym "rozpływanie" się rumoszu skalnego. Po wysublimowaniu (odparowaniu) lodu, proces pełźnięcia zatrzymał się.
Najnowsze badanie przeprowadzone za pomocą instrumentów sondy MRO, rzuciły nowe światło na tę sprawę. Okazało się, że warstwy te składają się w przeważającej części z lodu a nie skał. Innymi słowy - to mogą być marsjańskie lodowce!
Zespół naukowców, pod kierunkiem Johna Holta z University of Texas w Austin, użył instrumentu SHARAD do "prześwietlenia" pewnej dziwnej struktury, która znajduje się w rejonie Basenu Hellas na Marsie. Instrument ten wysyła wiązkę radarowa w kierunku powierzchni i rejestruje odbite sygnały w funkcji czasu. Większość wiązki odbija się od powierzchni i powraca do instrumentu, jednak część wnika głębiej i odbija się od struktur podpowierzchniowych - te sygnały dotrą do sondy z pewnym opóźnieniem. Z zarejestrowanego opóźnienia można wydedukować głębokość na której znajduje się owa struktura, a z charakterystyki powracającego sygnału - jaki materiał znajduje się nad nią.
Po przeanalizowaniu zebranych danych, naukowcy stwierdzili, że sygnały radarowe (które nie odbiły się od powierzchni) przeszły przez warstwę materii bez znaczącego rozproszenia energii sygnału i odbiły się od struktur podpowierzchniowych. Takiego "echa" można się spodziewać od grubego pokładu lodu, który spoczywa na skalnym podłożu. Brak rozproszeń wyjaśnia także względną czystość lodu (brak zanieczyszczeń skalnych).
Naukowców zaskoczyła także sama ilość lodu - badany lodowiec miał powierzchnię trzy razy większą niż miasto Los Angeles, a jego miąższość dochodziła nawet do 800 metrów. Ekstrapolując dane, oszacowano, że ilość lodu zgromadzonego w takich lodowcach odpowiada 1 procentowi ilości lodu zgromadzonego w marsjańskich czapach polarnych. Jak twierdzi Holt, faktyczna ilość takiego lodu może być jeszcze większa - może nawet dochodzić do 10 procent.
Obecnie naukowcy próbują rozwikłać, jak lodowce mogły powstać tak blisko równika Marsa. Jedna z teorii mówi, że powstały one w czasie, gdy nachylenie osi obrotu Marsa było zupełni inne niż teraz. Mniejsze nasłonecznienie i chłodniejszy klimat zapewne sprzyjało powstawaniu lodowców. Natomiast przykrycie ich warstwą rumoszu skalnego, skutecznie zapobiegło sublimacji lodu, co umożliwiło jego przetrwanie do chwili obecnej. Nie wiadomo, kiedy lodowce mogły powstać, ale metodą zliczania kraterów uderzeniowych powstałych na tym skalnym "płaszczu" oszacowano ich wiek na około 100 milionów lat.
Wiele lodowców antarktycznych zachowało w sobie zapis panującego klimatu oraz ślady pradawnych organizmów. Naukowcy twierdzą, że bez żadnych przeszkód aby taki proces może mieć miejsce również na Marsie. Tak więc lodowce to doskonałe "zamrażarki" czasu, których badanie powinno przyczynić się do znalezienia odpowiedzi na wiele kluczowych pytań o przeszłość Marsa. Ich badaniem zainteresowani są również planiści przyszłych wypraw załogowych na Czerwona Planetę.
Żródło informacji.
