Naukowcy od dawna próbują ustalić przyczynę zniknięcia neandertalczyków z Europy około 28000 lat temu. Kolejna próba odpowiedzi na pytanie, czy przyczyna tą była zmiana klimatu, czy też przybycie na kontynent przodków współczesnego człowieka, została podjęta przez naukowców, a wyniki ich badań opublikował magazyn Nature.
Chronis Tzedakis z brytyjskiego Uniwersytetu Leeds wraz z kolegami z innych krajów - z Niemiec, USA i Hiszpanii - w swoich badaniach skupili się na powiązaniu szczątków neandertalczyków z danymi dotyczącymi zmian klimatu w paleolicie.
Jedną z przyczyn trudności w rozwiązaniu przez naukowców zagadki zniknięcia człowieka neandertalskiego jest cały czas problem z precyzyjnym ustaleniem, kiedy dokładnie zdarzenia z odległej przeszłości miały miejsce.
W badaniach archeologicznych, dla określenia wieku znalezisk, stosuje się metodę zegara izotopowego, tzw. metodę węgla C-14. Wszystkie organizmy żywe przyswajają z atmosfery węgiel - zarówno stabilny izotop C-12 jak i promieniotwórczy izotop C-14, nie rozróżniając ich - w wyniku czego stosunek obu izotopów w organizmie odzwierciedla ich stosunek w otaczającym środowisku.
Po śmierci organizmu ustaje wymiana węgla z otoczeniem, co prowadzi do zmniejszenia się z czasem względnej zawartości izotopu C-14 na skutek rozpadu promieniotwórczego. Pomiar stosunku izotopu C-14 do C-12 w przedmiocie pochodzenia organicznego pozwala w efekcie ocenić wiek przedmiotu.
Problemem dla naukowców od dawna było to, że zawartość izotopu C- 14 w środowisku zmieniała się na przestrzeni dziejów, co oznacza, że nie zawsze wiek przedmiotu uzyskany metodą węgla C-14 jest zgodny z latami kalendarzowymi. Szczególną rozbieżność tego rodzaju stwierdzono w czasach, gdy zniknęli neandertalczycy, co utrudnia opracowanie chronologii ich ostatnich lat.
Zespół pod kierunkiem Chronisa Tzedakisa ominął ten problem, ignorując całkowicie rzeczywistą chronologię w latach kalendarzowych. W swoich badaniach naukowcy odnieśli wiek skamieniałych szczątków neandertalczyków, szacowany metodą węgla C- 14, do danych o klimacie w paleolicie, uzyskanych z głębinowych odwiertów dna morskiego w zatoce Cariaco u wybrzeży Wenezueli. Informacje o prehistorycznym klimacie, zawarte w próbkach wydobytych z dna morskiego, można odnieść - zdaniem naukowców - bezpośrednio do neandertalskich skamieniałości.
Naukowcy porównali trzy okresy, rozważane jako data "końca" neandertalczyków i stwierdzili, że dwa z nich nie zbiegają się z żadnymi nadzwyczajnymi zmianami klimatu. Tylko w jednym przypadku stwierdzili zbieżność z nasuwaniem się pokrywy lodowej ostatniego zlodowacenia.
Zbieżność ta, zdaniem naukowców, nie miała jednak gwałtownego charakteru i polegała raczej na okresie przejściowym, trwającym około 1000 lat, kiedy klimat ulegał stopniowemu ochłodzeniu.
Wyniki badań Chronisa Tzedakisa i kolegów wskazują więc, że zmiany klimatyczne nie stanowią przekonującego wyjaśnienia dla nagłego zniknięcia człowieka neandertalskiego w Europie.
