Iwan IV Groźny – pierwszy car Rosji był okrutnym władcą. Rządził silną ręką, a jednocześnie dokonał wiele reform, budując potęgę swojego państwa. Władca posiadał własną podziemną bibliotekę, gdzie zgromadził wiele rękopisów, ksiąg i literaturę z całego świata, a niektóre ze zbiorów miały pochodzić z dawnej Biblioteki Aleksandryjskiej. Po jego śmierci w 1584 roku księgozbiór zaginął. Wiele osób poświęciło swoje życie poszukując księgozbioru Iwana Groźnego.
Iwan Groźny fot. domena publiczna
Uważa się, że bibliotekę zapoczątkował dziadek Iwana Groźnego, Iwan III Srogi. Po śmierci pierwszej żony Marii Twerskiej w 1467 roku, papież Paweł II zaproponował Iwanowi III ślub z Zofią z dynastii Paleologów, bratanicą ostatniego cesarza bizantyjskiego, próbując pozyskać Rosyjski Kościół Prawosławny dla unii z Kościołem rzymskokatolickim. W 1472 roku Iwan III zawarł ślub z Zofią, a księżna przywiozła ze sobą do Moskwy ponad 800 ksiąg. Większość zbiorów w języku starogreckim, starohebrajskim i po łacinie pochodziły z Biblioteki Konstantynopola, które uratowano tuż przed zdobyciem miasta przez Turków w 1453 roku. Niektóre z rękopisów miały ponoć pochodzić z dawnej Biblioteki Aleksandryjskiej.
Iwan III Srogi Zofia Palelog fot. domena publiczna
Zofia Paleolog starannie chroniła zbiory w skrzyniach pod ziemią, ponieważ Moskwa była drewniana, a pożary wybuchały w mieście w tamtym czasie dość często. Po kolejnym pożarze Zofia przekonała męża, aby radykalnie przebudował Kreml, zastępując drewno cegłą i kamieniem. Z inicjatywy Zofii do Moskwy przysłano z Włoch architekta i inżyniera Arystotelesa Fioravanti, który według podania zbudował pod Kremlem podziemną kryjówkę dla przywiezionych zbiorów.
Iwan Groźny na obrazie Aleksandra Litowczenki, źródło: wikimedia commons
Uważa się, że car Iwan Groźny uzupełnił zbiór nowymi księgami i schował je do podziemnej biblioteki. Car miał połączyć bizantyjską bibliotekę z biblioteką jednego z najsłynniejszych staroruskich kniaziów, Jarosława Mądrego, która przez długie wieki przechowywana była w podziemiach Soboru św. Zofii w Kijowie. A po podboju Kazania dodał do zbiorów jeszcze rękopisy średniowiecznych arabskich uczonych ze zbiorów chana. „Liberia”, bo tak nazwano bibliotekę od łacińskiego słowa „liber” (księga), zawierała także zaklęcia i tomy poświęcone magii. Zbiory miały zostać przetłumaczone na język rosyjski. Wedle legendy za pomocą okultyzmu Iwan Groźny nałożył na zbiór zaklęcie: każdy, kto się do niego zbliży, straci wzrok.
„Apostoł „- pierwsza księgą, wydrukowana przez rosyjskich drukarzy, Piotra Fiedorowa i Piotr Mistławieca, źródło: wikimedia commons drukowaną i stad powszechnie są także w Rosji uważani za pierwszych drukarzy.
Po śmierci Iwana Groźnego 18 marca 1584 roku, księgi w tajemniczy sposób zniknęły. Niektórzy uważają, że spłonęły w pożarze. Inni z kolei twierdzą, że jednak przetrwała. Możliwe, że biblioteka już nie istnieje, a pomimo rzekomej klątwy, nieugięci poszukiwacze, szukali wciąż dalej. Poszukiwania biblioteki z przerwami prowadzone są już od kilku stuleci, a zbiorów szukali m.in. przedstawiciele Watykanu za czasów cara Borysa Godunowa oraz potem sam car Rosji Piotr I Wielki, ale bezskutecznie.
Ignatij Stiełłeckij, (1878 – 1949) – rosyjski i sowiecki archeolog i historyk. Zdjęcie około 1910 roku, fot. Wikimedia commons
W pierwszej połowie XX wieku archeolog Ignatij Stiełłeckij, poświecił całe swoje życie na poszukiwaniu biblioteki Iwana Groźnego. Korzystał z map Kremla z różnych okresów oraz przeanalizował archiwa, szukając potencjalnej lokalizacji biblioteki. Prosił władzę o przeprowadzeniu wykopalisk dostał odmowę. Pojechał do estońskiego miasta Pärnu, przeglądając archiwa biblioteki odnalazł spis Diabełowa, zawierający spis 81 ksiąg z biblioteki Iwana Groźnego. Jednak dalsze badania przerwał z powodu wybuchu I wojny światowej.
W czasie rosyjskiej wojny domowej, znajdował się na Ukrainie, ucząc archeologii na Uniwersytecie w Kijowie. Do Rosji Radzieckiej wrócił w 1923 roku. Rozpoczął ponownie poszukiwania biblioteki. W Kołomienskoje przekopał praktycznie całą posadzkę w Cerkwi Wniebowzięcia, ale prace zostały wstrzymane. Poszukiwania w pobliżu Cerkwi Jana Chrzciciela we wsi Diakowo także trzeba było wstrzymać, chociaż znaleziony pod ziemią murowany wapień wskazywał, że wykopaliska są bliskie sukcesu. Rękopis ze szczegółowym opisem poszukiwań tajemniczym sposobem zniknął, jak mówiono, w archiwach NKWD.
W latach 30. pracownik ochrony kremlowskiej Apollos Iwanow przeszedł podziemnymi przejściami od Cerkwi Chrystusa Zbawiciela do Kremla i odkrył przykute do ścian szkielety i żelazne drzwi, oddzielające podziemne korytarze. Jednak NKWD zamknęło wyjście na powierzchnię cegłami z powodu zalania wodą korytarzy. Wraz z wybuchem II wojny światowej zaprzestano poszukiwań. Pod koniec wojny Stiełłeckij, wrócił do pracy archeologa, ale jego zły stan zdrowia uniemożliwił podjęcie poszukiwań. Zmarł w 1949 roku.
W na początku lar 90-tych po raz kolejny wznowiono poszukiwania. W 1997 roku w przeddzień obchodów 850-lecia Moskwy 87-letni Apollos Iwanow spotkał się z merem stolicy Łużkowem i przekonał go, że wie, gdzie ukryta jest biblioteka Iwana Groźnego. Dano mu sporą kwotę, a przedsiębiorca Sterligow ubezpieczył mityczną bibliotekę na sumę 1 miliarda dolarów. Dwa lata później zakończono prace, które nie przyniosły rezultatu. Zbiorów jak do tej pory nie odnaleziono. Niejednokrotnie wypowiadano wątpliwości, co do samego faktu istnienia carskiej biblioteki. Jeśli nawet istniała, to zbiory nie przetrwały próby czasu. Mimo to są wciąż osoby, które nadal próbują je odnaleźć.
https://historiamnie...iwana-groznego/
Użytkownik kpiarz edytował ten post 16.04.2016 - 20:25
