Przy pomocy europejskiego obserwatorium orbitalnego Integral astronomowie znaleźli najszybciej obracającą się gwiazdę neutronową.
Najszybsze dotychczas znane gwiazdy neutronowe obracają się od 270 do 619 razy na sekundę. Gwiazda nie może jednak obracać się zbyt szybko, gdyż nawet jej ekstremalnie silna grawitacja nie utrzymałaby materii na powierzchni. Pozwoliło to teoretykom oszacować górny limit liczby obrotów na 760. Najnowsze odkrycie przełamuje tę granicę w sposób znaczący - gwiazda neutronowa o nazwie XTE J1739-285 obraca się aż 1122 razy w ciągu zaledwie jednej sekundy.
Obiekt XTE J1739-285 odkryto 19 października 1999 r. przy pomocy amerykańskiego satelity Rossi X-Ray Timing Explorer (RXTE). Wykazywał wtedy fazę aktywności. Ponowną aktywność ujawnił w roku 2005 r., kiedy Integral monitorował okolice centrum Galaktyki. Rozpoczęto wspólną kampanię obserwacyjną przy pomocy obu satelitów (Integral i RXTE) i w sumie zaobserwowano około 20 wybuchów.
Gwiazdy neutronowe są końcowym etap życia masywnych gwiazd. Powstają w wyniku wybuchów supernowych. Taki obiekt ma masę mniej więcej taką jak Słońce, ale jego średnica wynosi zaledwie 10 km. Powoduje to olbrzymią gęstość materii, jej łyżeczka może ważyć miliony ton.
Jeżeli gwiazda neutronowa znajduje się w układzie podwójnym z inną gwiazdą, może podkradać materię od swojej sąsiadki. Gdy warstwa gazu przy powierzchni gwiazdy neutronowej zbliża się na odległość 5-10 metrów, dochodzi do eksplozji termojądrowej, którą widzimy jako trwający od kilku sekund do kilku minut wybuch promieniowania rentgenowskiego.
Z wcześniejszych obserwacji wiadomo, że promieniowanie X pochodzące z wybuchu wykazuje oscylacje, które odpowiadają tempie rotacji gwiazdy neutronowej. Takie analizy przeprowadzono też w przypadku XTE J1739-285. Dane z 4 listopada 2005 r. pokazują właśnie rekordowe tempo 1122 obrotów na sekundę.
Erik Kuulkers z ESA Integral Science Operations Centre w Hiszpanii, który jest kierownikiem programu monitorowania okolic centrum Galaktyki, wyjaśnia znaczenie zaobserwowania rekordowej gwiazdy - "Nasze odkrycie częstotliwości 1122 Hz będzie mieć znaczący wpływ na modele gwiazd neutronowych. Jeżeli uda się znaleźć więcej gwiazd obracających się tak szybko, będzie można wykluczyć niektóre z modeli ich struktury wewnętrznej".
Źródło: ESA
