Octopolis i Octlantis - Miasta ośmiornic
Octopus tetricus, które żyją w australijskiej zatoce Jervis, za pomocą zmiany koloru ciała porozumiewają się ze sobą, uważa dr David Scheel z Alaska Pacific University, o czym pisze w czasopiśmie naukowym „Current Biology”, które ukazało się pod koniec stycznia. Uczony przez wiele tygodni obserwował te zwierzęta i twierdzi, że ciemna barwa oznacza postawę agresywną, a jasna – uległość.
Zauważył bowiem, że gdy zwierzęta przyjmują ciemne ubarwienie, zaczynają ze sobą walczyć. Gdy zaś spotykają się dwie ośmiornice o różnych kolorach, to zazwyczaj ta o jaśniejszych barwach schodzi tej ciemnej z drogi. Badania dr. Scheela świadczą też o tym, że skoro zwierzęta te opracowały system komunikacji, wcale nie są takimi samotnikami, jak dotychczas przypuszczano.
Octopolis
W 2009 roku odkryta została pierwsza niewielka kolonia osobników tego gatunku, stworzona na niewielkim fragmencie dna na głębokości 17 metrów w Jervis Bay w Australii. Naukowcy nazwali nowo odkrytą kolonię Octopolis. Kolonia ta miała wtedy formę hałdy muszli mięczaków w kształcie zaokrąglonego latawca (deltoidu) o długiej osi około 3,5 metra i krótkiej około 2,5 metra (w czasie badań trwających do momentu publikacji w 2012 roku jej powierzchnia się zwiększyła). Była zlokalizowana wokół bliżej niezidentyfikowanego artefaktu, zapewne metalowego, który, jak przypuszczają jej odkrywcy, był zalążkiem kolonii i wiązał jej istnienie z ingerencją ludzką w środowisko. Domniemany mechanizm powstania tej kolonii był taki, że pierwsze schronienie stworzone przypadkiem przez ludzi wykorzystywane było przez ośmiornice co najmniej od 2009 roku. Znosiły one łup z polowań i spożywały w nim, porzucając szczątki w najbliższej okolicy. Z czasem narastająca ich hałda zmieniła okoliczne środowisko na tyle, że znalazły w nim miejsce do życia kolejne osobniki, zasiedlające jamy w hałdzie o ścianach wyłożonych muszlami. Oznaczałoby to, że działania zwierząt były swoistą „inżynierią środowiska”. Sama hałda była obserwowana od 2010 do 2012 roku i liczba napotkanych na niej mieszkańców wahała się od 2 do 5, średnio 3,24 osobnika. W okolicy nurkowie umieścili kilka innych obiektów nadających się na schronienia, więc łączna liczba ośmiornic na i w bezpośredniej bliskości hałdy była większa, ze średnią 5,48
Octlantis
Octlantis jest drugą, odkrytą w 2017 roku kolonią, tym razem bez śladów ludzkiej ingerencji.
Octlantis jest położona na głębokości 10 do 15 metrów, kilkaset metrów od pierwszej znanej kolonii. Tworzą ją trzy hałdy muszli po upolowanych przez ośmiornice mięczakach, położone na obszarze mającym około 18 metrów długości i 4 metry szerokości. Zostały one usypane wokół kilku niewielkich fragmentów skały na dnie, gdy generalnie wokół osad morski jest miękki. W hałdach tych i skałach zauważono kilkanaście zajętych nor zamieszkałych przez ośmiornice oraz kolejnych kilkanaście wolnych. Zarejestrowano liczne zachowania społeczne pomiędzy zamieszkującymi kolonię osobnikami: kopulacje, dotykanie się, sygnały optyczne, pokazy siły, a nawet wyganianie jednych osobników z nor przez inne. Jak zauważają autorzy publikacji opisującej Octlantis, zachowania te są częste, zabierają zwierzętom wiele czasu i wystawiają je czasami na ryzyko, zatem są ogólnie kosztowne.
Autorzy konkludują, że odkrycie drugiej kolonii wskazuje, że może ona powstać bez ludzkiej ingerencji. Jej istnienie potwierdza wcześniej stawianą hipotezę, że ograniczony dostęp do naturalnych kryjówek w warunkach bardzo obfitego dostępu do pokarmu, powoduje gromadzenie się wielu osobników wokół nielicznych miejsc dostarczających schronienia. Prowadzi to do wymuszonego warunkami życia w dużym zagęszczeniu i występowania wśród mieszkańców skomplikowanych interakcji.
Filmy ukazujące zachowania ośmiornic z Octopolis i Octlantis:
Zapis walki pomiędzy dwoma ośmiornicami, zarejestrowany w Octopolis (YouTube)
Przejawy interakcji społecznych ośmiornic zamieszkujących Octopolis (YouTube)
Zachowania ośmiornic zamieszkujących Octopolis (YouTube)
Przejawy interakcji społecznych ośmiornic zamieszkujących Octlantis (YouTube)
