Ludzie wyglądają na swoje imiona
Andrea Guerra, CC
Ludzie z zadziwiającą trafnością dopasowują imiona do twarzy obcych.
Zespół Yonat Zwebner podkreśla, że wskaźnik prawidłowych odpowiedzi przekraczający przypadkowe trafienia może mieć coś wspólnego ze stereotypami kulturowymi związanymi z imionami.
Psycholodzy przeprowadzili serię eksperymentów z badanymi z Izraela i Francji. W każdym z nich ochotników proszono, by z listy 4-5 imion wybrać to pasujące do twarzy z fotografii. We wszystkich eksperymentach ludzie podawali prawidłową odpowiedź znacznie częściej (w 25-40% przypadków), niż wynikałoby to działania na chybił trafił (a więc 20 lub 25% przypadków). Efekt utrzymywał się także wtedy, gdy autorzy publikacji z Journal of Personality and Social Psychology kontrolowali różne czynniki, w tym przynależność etniczną czy wiek.
Naukowcy zauważyli, że efekt był kulturowo specyficzny. Jeden z eksperymentów przeprowadzano z udziałem studentów z Izraela i Francji na twarzach oraz imionach izraelskich i francuskich. Okazało się, że Francuzi wypadali lepiej, niż gdyby działali wyłącznie losowo, dopasowując wyłącznie francuskie twarze i imiona, a studenci z Izraela, dopasowując tylko izraelskie fizjonomie oraz imiona.
W innym eksperymencie za pomocą algorytmu uczącego wytrenowano komputer, by dopasowywał imiona do twarzy. Wykorzystano ponad 94 tys. zdjęć. Maszyna także osiągała trafność większą od losowej (54-64%).
Zwebner sądzi, że imię odmalowuje się na twarzy, bo ludzie nieświadomie zmieniają swój wygląd, by dopasować się do kulturowych norm i wskazówek związanych z ich imionami.
Znamy ten proces [samospełniające się proroctwo] z innych stereotypów, np. etnicznych bądź płciowych, w przypadku których niekiedy oczekiwania innych wpływają na to, kim się stajemy. Wcześniejsze badania wykazały, że istnieją kulturowe stereotypy związane z imionami, włączając w to wygląd. Ludzie wyobrażają sobie na przykład, że ktoś o imieniu Bob z większym prawdopodobieństwem będzie mieć okrągłą twarz niż osoba o imieniu Tim. Sądzimy, że z czasem te stereotypy mogą [rzeczywiście] wpływać na wygląd czyjeś twarzy. Potwierdzałyby to wyniki jednego z eksperymentów, które pokazały, że imię jest reprezentowane nawet w pojedynczej, ale za to najbardziej kontrolowanej przez właściciela cesze wyglądu, a mianowicie we fryzurze.
Autor: Anna Błońska
