Skocz do zawartości


Zdjęcie

Szeptuchy - Czy starsze kobiety z Podlasia leczą modlitwą?


  • Zaloguj się, aby dodać odpowiedź
3 odpowiedzi w tym temacie

#1

pishor.

    sceptyczny zwolennik

  • Postów: 4740
  • Tematów: 275
  • Płeć:Mężczyzna
  • Artykułów: 16
Reputacja znakomita
Reputacja

Napisano

*
Popularny

Powietrze jest pełne duchów i modlitw, życzeń, odczyniania uroków.

Na Podlasiu stare kobiety dzięki dawnym obrzędom otwierają mistyczne bramy.

 

szeptucha.jpg

 

W sieni tłok. Na kilku metrach kwadratowych przy bladej jarzeniówce stoimy lub siedzimy w piętnaście osób jak w ogonku do lekarza. Trzaskają drzwi od kuchni: – Tylu najechało się! Już Boga prosiła, żeby dziś śniegu napadało, żeby nie dojechali! – pomstuje pani Wala, najbardziej znana uzdrowicielka na Podlasiu. Śniegu napadało, a mimo to przed domem parkuje dziesięć samochodów. Warszawskie, gdańskie, katowickie blachy. W sieni starsi, młodsi, dwójka bladych sześciolatków.

 

Brzdęk! Trzaskają drzwi i pani Wala chowa się w kuchni. – Oj, zła dzisiaj babcia – mamrocze jedna z kobiet.

 

Podobno Wala jest nerwowa, bo przyjmuje na czczo, pierwszy posiłek spożywa dopiero po wyjściu ostatniego pacjenta. Po kolei wywołuje czekających z sieni, modli się przy małym stoliku obok pieca. Na ścianie osiem świętych ikon, w które wpatruje się zielonymi oczami.

 

Wizyta trwa krótko, Walę drażni aparat naszego fotografa. – Kamerować niech idą tam, gdzie pijut i bijut, nie tutaj – mówi zirytowana, ale odmawia krótką modlitwę.

 

Ktoś szepcze, że jak się już wejdzie, to trzeba od razu, szybciutko powiedzieć, że w sprawach zdrowotnych. Bo pani Wala rzucaniem uroków się nie zajmuje. Na klątwy, czary i uroki najlepsza jest pani Eugenia z Opaki Dużej, tuż pod białoruską granicą. Na palenie lnu czy lanie wosku niezawodnie trzeba było do Pareskiewy Artemiuk z pobliskiego Parcewa, ale, niestety, niedawno zmarła.

 

Szeptucha za rogiem

Na Podlasiu starsze kobiety leczące modlitwą nazywa się szeptuchami. Pacjenci ciągną dziś do nich równie chętnie, jak w latach 80. jeździli do bioenergoterapeuty Clive’a Harrisa (leczył rękoma) i wpatrywali się w Anatolija Kaszpirowskiego (leczył wzrokiem prosto z ekranu telewizora). Na poświęconych szeptuchom forach w internecie po kilkaset wypowiedzi. Porady. Ranking: która babcia skuteczna, a gdzie lepiej w ogóle nie zaglądać.

 

Ile szeptuch żyje w wioskach i miasteczkach Białostocczyzny – nie wiadomo. Tomasz Sulima, antropolog kultury i etnograf, animator mniejszości białoruskiej na Podlasiu, ocenia, że około 30. Większość żyje między Hajnówką, Bielskiem Podlaskim, Zambrowem a Białymstokiem, są mocno po pięćdziesiątce. W każdej wiosce na Podlasiu wystarczy zagadnąć o szeptuchę – wszyscy wskażą drogę. Najczęściej do tych bardziej znanych, do których stukają chorzy z całej Polski, dziennikarze i telewizje.

 

– To specjalistki, które mają pomóc w niewytłumaczalnej chorobie. Kiedyś pełniły funkcję znachora, który będąc dobrym psychologiem znającym się na mocy ziół, siłą sugestii pomagał przezwyciężyć chorobę – mówi Tomasz Sulima. – Dziś szeptucha to ktoś, kto modlitwą pośredniczy między chorym a Bogiem. Jeśli przychodzą do nich regularnie pacjenci, to pewnie widzą jakieś efekty.

 

Nad wszystkim jest Bóg

Osada Rutki, około 20 kilometrów od Hajnówki, kilkanaście drewnianych domków. Tu mieszka 83-letnia Anna Bondaruk, szeptucha tak znana, że niektórzy posądzają ją o uprawianie magii. Błękitne ściany, białe framugi okien. Jasne, błękitne oczy. – A rozumie po naszemu? – pyta. Po naszemu to mieszanina polskiego, białoruskiego i rosyjskiego. Tłumaczy, że dziś nici z szeptania, musi oporządzić koguta na rosół. – Ja nic nie robię. Nad nami jest Bóg, który uzdrawia. Jeden bez względu na wyznanie – rzuca na pocieszenie.

 

Opaka Duża, osada w świerkowym lesie. Za drewnianą świetlicą w środku wsi kolczaste druty i białoruskie słupy graniczne. Szeptucha Eugenia przyjmuje w blaszanej przyczepie obok parterowego domu, umawiać trzeba się telefonicznie. Niechętnie zgadza się na rozmowę, ale na widok obiektywu robi w tył zwrot. Nie będzie wizyty. Być może wyczuwa, że nie jesteśmy pacjentami z chorobą.

 

Szept zamiast proszku

– Szeptuchy to ostatnia instancja dla ludzi zrezygnowanych – uważa Tomasz Sulima. Tych, których zawiodły zwykłe metody leczenia. I którzy wierzą, że magiczna moc słowa i szeptanie modlitw przegoni złe duchy lub odczyni urok.

 

W urok wierzy pani Bożena ze Śląska, która podawała dziecko do chrztu, będąc w ciąży. Dopiero później się dowiedziała, że tak się nie robi, że wskutek czegoś takiego jedno z tych dzieci (to ochrzczone albo to jeszcze nienarodzone) może być nieszczęśliwe.

 

Teraz syn ma 30 lat, same z nim kłopoty. Ktoś powiedział pani Bożenie, że w czasie tamtego chrztu jakiś człowiek pewnie palił ogień, żeby odebrać szczęście synowi. Więc zanim pani Bożena zastuka do drzwi szeptuchy z Orli, zastanawia się, czy urok da się odczynić?

 

Pani Anna modli się o dziecko. Pije słynny proszek z Groty Mlecznej w Betlejem zmieszany z wodą. Odmawiała nowennę pompejańską, nosiła pasek św. Dominika, jeździ z mężem na sześciogodzinne msze i błaga o uzdrowienie. Co wieczór prosi Boga o potomstwo. Wierzy, że Bóg ją wysłucha. Może po prostu za mało się modli, więc dopiero modlitwa szeptuchy pomoże?

 

Szeptanie to dar

Do Anastazji z Czeremchy nietrudno trafić. Wielu się u niej leczyło. Pomogła i na bóle, i na gorączkę, i na wiatry. Bywa, że dolegliwość wraca, licho nie śpi. Ale szeptucha Anastazja bezsprzecznie z Bogiem trzyma. Ludzie mówią, że jest skuteczna. Do cerkwi wciąż chodzi, powoli, bo z balkonikiem. W tym roku skończyła 90 lat.

 

Choć modlitwy zna na pamięć, zawsze może się wspomóc zafoliowanym ksero z prawosławnymi modlitwami na konkretne choroby: raka, podagrę, alergię.

 

– Co sprowadza? – stawia na stołku świeczkę, paczkę z ciastkami, zapałki i spodeczek. – Jak masz na imię? – pyta i kładzie mi ciepłą rękę na głowie. Modli się cicho, z przejęciem. Chwilami odrywa dłoń, kreśli znak krzyża. Modlitwa jest długa, śpiewna, monotonna. – Ale przeżegnaj się, przeżegnaj – napomina. Siadamy. Szeptucha zapala świecę. Wstaje, odmawia długą i szybką modlitwę, spluwa na trzy strony świata. Bierze nóż i oskrobuje świeczkę. Objaśnia, z jaką modlitwą i co trzeba robić, żeby żyć w zdrowiu.

 

Jak to się stało, że Anastazja została szeptuchą, nie wiadomo. Z powodu ciężkich przeżyć, w nagrodę za to, że w okupację głodzili ją Niemcy, że po wojnie ojcowiznę rozdarto na obie strony granicy? Być może dar dostała od Boga na pocieszenie za to, że ruski oficer przystawiał jej pistolet do głowy.

 

Bo szeptanie to dar. Jedni, jak Anastazja, dostają go znienacka i nie przekazują innym. Czasem moc przechodzi z matki na córkę, jeśli córka zechce być szeptuchą. O tym, że dar zamawiania pochodzi od Boga, przekonani są wszyscy.

 

Młodej szeptuchy się nie spotka. – To stare, mądre kobiety – mówi Katarzyna Majak, artystka, która pracowała z szeptuchami. – Najmądrzejsze są te, które przestały miesiączkować. Po menopauzie.

 

Sedes na zły urok

Na Podlasiu niemal każda rozmowa o szeptuchach kończy się na drzewie pod Hajnówką. Wszyscy słyszeli o wypadku, w którym kilka lat temu zginął batiuszka Tomasz.

 

To było w maju, całą rodziną wracali ze Słowacji. Pokonali setki kilometrów, rozbili się tuż koło domu. Batiuszka stracił panowanie nad samochodem, skoda uderzyła w drzewo, bo ktoś na szosie postawił sedes.

 

Zanim w 2011 r. policja umorzyła dochodzenie, mieszkańcy Hajnówki i okolic sami ustalili, że w sprawę zamieszana jest jedna z szeptuch. Podobno jakaś kobieta chciała męża oduczyć pić. Poszła więc do szeptuchy, a ta poradziła, żeby na drodze postawić sedes z wódką.

 

Inna wersja: sedes przyniesiono z działki, o którą kłócił się brat i dwie siostry. Siostry uważały, że ten sedes to jakaś klątwa. Z problemem pojechały do szeptuchy, a ta poradziła wystawić go na rozstaju dróg. Prokuratura postawiła nawet zarzut jednej z kobiet, która miała zabrać sedes z posesji brata. Nie udało się jednak udowodnić, że to ona postawiła go na drodze.

 

Moc silnych kobiet

Choć szeptuchy posługują się prawosławnymi modlitwami, oficjalnie Kościół prawosławny odżegnuje się od ich praktyk. Mimo to jedna z najbardziej znanych szeptuch śpiewa w cerkiewnym chórze. O innej słyszę, że jest przeganiana ze świątyni.

 

Artystka Katarzyna Majak uważa, że szeptuchy to część szerszego zjawiska: duchowości kobiecej związanej z naturą, zielarstwem, bliskością z ziemią. W swoim projekcie Kobiety Mocy sfotografowała i opisała wiedźmy z całej Polski, które podążają różnymi nurtami duchowości: żerczynie, druidki, zielarki, Wiccanki. Wśród nich szeptuchy. Majak: – Wiedźmy to, jak sama nazwa wskazuje, kobiety mądre. Te, które wiedzą. Posiadają także wiedzę opartą na intuicji i czerpaną z kontaktu z naturą. Ich obrzędy, choć związane z prawosławiem, zahaczają o pogaństwo.

 

W przyszłym roku Katarzyna Majak wydaje książkę o Kobietach Mocy: – Duchowość kobieca odradza się, pozwalając kobietom wzmacniać się i rozwijać. Gdy w 2009 r. zaczynałam projekt, jego bohaterki początkowo wahały się, czy pokazać się światu jako wiedźmy. Zwyciężyła potrzeba zwrócenia uwagi na to, jak istotny jest ten wyparty aspekt kobiecości.

 

Tomasz Sulima w zjawisku szeptania widzi raczej fenomen ukochanego Podlasia: – Tu można być agnostykiem, ateistą, nie chodzić do żadnego kościoła, ale nie można żyć abstrahując od duchowości. Nie jestem mistykiem, ale dookoła mnie święte obrazy zaczynają wydzielać zapachy, ludziom, których znam, przydarzają się cuda, po ulicach chodzą jurodziwi, ludzie z przeszłości. Cudowne źródełka, miejsca cudów i święte obrazy w pobliskich cerkwiach. Nie da się od tego abstrahować. To narzuca postrzeganie świata. Świat duchowy – tak, on tu funkcjonuje. Świat szeptuch – tak, one leczą. Czy to spływa na każdego? Na mnie spływa. To brama do duchowości Wschodu.

 

autor: Wojciech Cieśla

źródło

 

 


  • 7



#2

Staniq.

    In principio erat Verbum.

  • Postów: 6626
  • Tematów: 764
  • Płeć:Mężczyzna
  • Artykułów: 28
Reputacja znakomita
Reputacja

Napisano

Szeptuchy gdzieś już na forum były.

Mimo to +.





#3

TheToxic.

    Faber est quisque suae fortunae

  • Postów: 1627
  • Tematów: 59
  • Płeć:Kobieta
Reputacja znakomita
Reputacja

Napisano

Tutaj

 

http://www.paranorma...2429-szeptuchy/

 

 





#4

pishor.

    sceptyczny zwolennik

  • Postów: 4740
  • Tematów: 275
  • Płeć:Mężczyzna
  • Artykułów: 16
Reputacja znakomita
Reputacja

Napisano

Tak, widziałem ale po przeglądnięciu tematu stwierdziłem, że informacji za wiele to tam nie ma.

Niemniej - nie widzę przeszkód jeśli chcecie połączyć.


  • 0





Użytkownicy przeglądający ten temat: 0

0 użytkowników, 0 gości oraz 0 użytkowników anonimowych