Osoby głuche mogą mieć dobre poczucie rymu, a zawdzięczają to niezwykłej plastyczności kory słuchowej, dowiedli naukowców z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ich praca ukazała się w prestiżowym czasopiśmie naukowym PNAS.
To, że mózg jest niezwykle plastyczny i jedne jego rejony potrafią przejmować zadania innych, wiadomo było już od pewnego czasu. Ale dotychczas wydawało się, że zdolność ta ma spore ograniczenia. Wydawało się, że ludzki mózg jest podzielony na osobne ośrodki, np. korę wzrokową, słuchową czy dotykową, a każdy z nich ma określone zadania do wykonania. Teraz okazuje się, że część kory słuchowej, która u słyszących zajmuje się czuciem i przetwarzaniem rytmu w dźwiękach, u osób głuchych odbiera impulsy wzrokowe, np. reaguje na migocące światło.
Muzyka, czyli fitness dla mózgu?
To ważne odkrycie, bo przez lata nie było wiadomo, czym kora słuchowa zajmuje się u osób głuchych. - Wiedziano, że pewna jej część pomaga korze wzrokowej widzieć „kątem oka”, czyli służy ludziom głuchym do wyłapywania rozmaitych bodźców, których nie mogą oni usłyszeć, np. nadjeżdżających samochodów. Pozostała jej część pozostawała jednak niewiadomą. Wiadomo było tylko, że choć nie odbiera ona dźwięków, to nie jest martwa – mówi dr hab. Marcin Szwed, jeden z autorów pracy.
Krakowskich uczonych zainspirowały wcześniejsze badania przeprowadzone na synestetach, czyli osobach, u których bodźce z jednego zmysłu wywołują doznania typowe dla innego zmysłu. Dla ludzi tych dźwięki mają kolory lub kształty, a litery - smak. Dowiedziono też, że osoby te świetnie radzą sobie z odróżnianiem rytmów postrzeganych za pomocą zmysłu wzroku - prawdopodobnie dlatego, że dzięki synestezji są one przez nich jednocześnie słyszane.
Dr Szwed wraz z zespołem przeprowadził podobne badanie na osobach głuchych. Naukowcy przyjrzeli się uważnie piętnastu osobom słyszącym i piętnastu głuchym od urodzenia. Osobom słyszącym odtwarzali rytmiczne dźwięki, a głuchym pokazywali migające kółka, zmieniające się dokładnie w tym samym rytmie, co dźwięki w badaniu osób słyszących. Reakcje ich mózgu obserwowali w rezonansie magnetycznym. Jednocześnie badani mieli oceniać, czy następujące po sobie serie rytmów są takie same czy różne.
Okazało się, że u osób głuchych kora słuchowa uruchamia się, gdy widzą one migoczące światełka lub jakikolwiek inny rytm wzrokowy. To oznacza, że rejon mózgu, który zajmuje się odbieraniem rytmu, przestawił się z jednego zmysłu na drugi: ze słuchu na wzrok.
