Tłumaczenie: Ariel
Źródło: BBC News
Autor: Jonathan Fildes, reporter naukowy BBC News
Seria ukrytych tekstów napisanych przez greckiego matematyka Archimedesa została ujawniona przez amerykańskich naukowców.
Do chwili obecnej, strony zachowały zaciemnione przez obrazy i teksty, umieszczone pod nimi, pierwotne oryginalne napisy.
Używając nieszkodliwej dla rękodzieł techniki fluorescencji rentgenowskiej, badacze byli zdolni odczytać tekst umieszczony pod powierzchnią późniejszych dodatków.
Pergaminy z koziej skóry zawierają kluczowe szczegóły pracy Archimedesa, rozważającego podstawy współczesnej nam obecnie matematyki.
Zapiski zawierają jedyną istniejącą grecką wersję dzieła „On Floating Bodies” oraz jedyne jakie przetrwały starożytne kopie „The Method of Mechanical Theorems and the Stomachion” (tytuły dzieł podane są w wersji angielskiej, ponieważ nie jest ustalona ich jednoznaczna translacja w języku polskim – przyp. tłum.).
W rozprawie naukowej matematyk z trzeciego wieku przed naszą erą dostarcza liczbowych opisów otaczającego nas świata.
“Archimedes był jak nikt inny przed nim”, powiedział Will Noel, kustosz rękopisów i rzadkich książek w znajdującym się w Baltimore (w stanie Maryland) muzeum „Walters Art Museum” będący dyrektorem projektu. “Nie da się tego lepiej określić niż ponowne odczytanie jednego z największych umysłów zachodniej cywilizacji”.
“Ósmy cud”
Ujawnienie zapisków Archimedesa przedstawia ogromne wyzwanie dla zespołu badaczy.
Oryginalne teksty zostały przepisane w 10 wieku naszej ery przez anonimowego skrybę na pergamin.
Trzy wieki później, mnich z Jerozolimy, znany jako Johannes Myronas, „wymazał” manuskrypt, aby stworzyć palimpsest.
Palimpsest zawiera rękopis spisany na używanym już wcześniej materiale piśmiennym, z którego usunięto poprzedni tekst, najczęściej w celu zmniejszenia kosztów owego materiału.
Tworząc księgę, mnich przeciął strony w połowie i obrócił je stronami.
W czasie jej tworzenia, Myronas użył jednocześnie stron z dzieła żyjącego w 4 wieku naszej ery Hyperiadesa oraz kilku filozoficznych dzieł innych autorów.
Will Noel opisuje palimpsest jako “ósmy cud świata”.
“Nigdy nie odkryto trzech unikatowych, wywabionych tekstów starożytnych twórców zebranych w jednej księdze,” - powiedział w wywiadzie dla serwisu internetowego BBC News - „jest to zupełnie niesłychana rzecz”.
Mnich wypełnił wywabione strony greckimi, prawosławnymi modlitwami.
Później, fałszerze w dwudziestym wieku dodali złote malunki o tematyce religijnej w celu zwiększenia wartości rynkowej księgi.
Rezultatem był niemal totalny zanik oryginalnego tekstu, po którym pozostały jedynie delikatne ślady atramentu użytego przez mnicha w dziesiątym wieku.
Jasne światło
Poprzednio znajdujący się w prywatnym posiadaniu palimpsest był badany przy użyciu rozmaitych technik optycznych i cyfrowych.
Jak niemniej, większość tekstu pozostawała zakryta pod malowidłami i plamami.
Teraz naukowcy sięgnęli po technikę znaną jako fluorescencja rentgenowska, aby z jej pomocą poznać ostateczne szczegóły zapisków.
Metoda ta stosowana jest w wielu gałęziach nauki, wliczając geologię oraz biologię. Była już używana wcześniej przez innych naukowców w celach odczytania starożytnych tekstów.
W sierpniu 2005 roku, zespół z Cornell University skutecznie odszyfrował serię liczących sobie dwa tysiące lat startych kamiennych inskrypcji.
Promienie rentgenowskie kierowane są w synchrotronie – akceleratorze cząsteczek wykorzystującym elektrony, poruszające się z prędkością zbliżoną do prędkości światła, do stworzenia potężnego promieniowania “synchrotronowego”.
Promieniowanie pokrywa szeroki zakres widma elektromagnetycznego, wliczając w to potężne promieniowanie rentgenowskie, milion razy mocniejsze od tego, które emitowane jest w przypadkach medycznych do prześwietleń.
“Przy fluorescencji jest to jak patrzenie na gwiazdy w nocy, podczas gdy w transmisji jest to jak patrzenie w ciągu dnia”, tłumaczy dr Uwe Bergmann z uniwersyteckiego laboratorium Stanford Synchrotron Radiation Lab w USA, gdzie przeprowadzano prace badawcze.
Promieniowanie daje naukowcom możliwość zajrzeć w głąb materii na skalę cząsteczkową i atomową.
Świecące słowa
Technika ta jest szczególnie użyteczna podczas badania palimpsestów ponieważ atrament wykorzystywany przez skrybów do zapisywania dzieł Archimedesa zawiera żelazo.
“Kiedy promienie rentgenowskie uderzają w atom żelaza następuje emisja charakterystycznego promieniowania, mówiąc jaśniej – to świeci”, tłumaczy dr Bergmann. „Kiedy odnotuje się rozbłysk możliwym staje się zrekonstruowanie obrazu z całego żelaza wewnątrz księgi”.
Świecące słowa wyświetlane są na monitorach komputerów, pozwalając badaczom spojrzeć w tekst pierwszy raz od niemal ośmiuset lat.
“To jakby otrzymać faks z trzeciego stulecia przed Chrystusem”, mówi Will Noel. „jest to najbardziej sensacyjne uczucie”
Rekonstrukcja każdej strony zajmuje 12 godzin działania wysoce skupionego promieniowania rentgenowskiego o szerokości wiązki zbliżonej do szerokości ludzkiego włosa, przechodzącej przez stronę.
Zespół badaczy musi szczegółowo przestudiować palimpsest do 7 Sierpnia tego roku, przed wyłączeniem synchrotronu w celach przeprowadzenia koniecznej okresowej konserwacji urządzenia.
Do tego czasu mają głęboką nadzieję na przeskanowanie około od 12 do 14 stron, zwracając szczególną uwagę na obszary pokryte malowidłami wykonanymi przez fałszerzy.
Publiczność może zobaczyć badaczy w czasie ich pracy nad odkrywaniem świecących starożytnych tekstów podczas planowanej internetowej transmisji na żywo 4 sierpnia o godzinie 23:00 czasu GMT na łamach portalu BBC News.
Po prawej stronie fałszywe, stylizowane na średniowieczne, malowidło dodane przez fałszerza w 20 wieku pokrywające tekst Archimedesa.
Teksty Archimedesa odkryte na kartach palimpsestu
(tytuły w języku angielskim)[b]:
Equilibrium of Planes
Spiral Lines
The Measurement of the Circle
Sphere and Cylinder
On Floating Bodies
The Method of Mechanical Theorems Stomachion