Czarna dziura wyrzucająca z siebie parę wodną
Astronomowie znaleźli najdalej położony od Ziemi dowód na to, że woda występuje nie tylko w naszej galaktyce, ale także w innych miejscach we Wszechświecie.
Przypuszcza się, że para wodna znajduje się w strumieniu materii wyrzucanym z niezwykle masywnej czarnej dziury położonej w centrum innej galaktyki, miliardy lat świetlnych od Ziemi.
Odkrycie to, dokonane przez amerykańsko-europejski zespół naukowców, ogłoszono na spotkaniu European Week of Astronomy and Space Science (Europejski Tydzień Astronomii i Nauki o Wszechświecie)
Woda została wyrzucona z czarnej dziury kiedy Wszechświat miał zaledwie około 2,5 miliarda lat.
Zgodnie z tym, co mówią astronomowie, 2,5 miliarda lat to jedynie jedna piąta obecnego wieku Wszechświata. Widmo radiowe wody dotarło do Ziemi dopiero teraz ze względu na ogromne odległości dzielące czarną dziurę i Ziemię.
Para wodna jest obserwowana jako "maser", w którym molekuły gazu wzmacniają natężenie emitowanych wiązek promieniowania mikrofalowego.
"Od kiedy wykryliśmy maser wody, obserwowaliśmy go każdego miesiąca. W danych, które zdobyliśmy do tej pory, zauważyliśmy stały, nie zmieniający się sygnał świadczący o tym, że prędkość poruszania się wody jest stała.", powiedział doktor John McKean z Netherlands Institute for Radio Astronomy (Holenderskiego Instytutu Astronomii Radiowej).
"Potwierdza to nasze przypuszczenia, według których woda znajduje się nie w dysku gazu otaczającym super masywne czarne dziury, lecz w strumieniu materii czarnej dziury."
Długie Soczewki
Słaby sygnał został wykryty dzięki zastosowaniu techniki nazywanej soczewkami grawitacyjnymi.
W technice tej grawitacja masywnej galaktyki w tle służy za kosmiczny teleskop, który zagina i wzmacnia światło dochodzące z odleglejszych galaktyk.
"Promieniowanie, które wykryliśmy, potrzebowało ponad 11 miliardów lat na dotarcie do Ziemi", wyjaśnia doktor McKean.
"Jednak ponieważ Wszechświat w tamtym czasie rozszerzał się niczym nadmuchiwany balon, rozciągając tym samym dystanse pomiędzy poszczególnymi punktami, galaktyka, w której wykryliśmy wodę, jest od nas odległa o około 19,8 miliarda lat świetlnych."
Według badaczy bardzo prawdopodobne jest, że kiedy wszechświat był stosunkowo młody istniało wiele galaktyk podobnych do tej, w której wykryto wodę.
Ale badania pobliskich, a co za tym idzie - młodszych - galaktyk pokazują, że zaledwie 5% z nich ma potężne masery wody związane z aktywnymi jądrami galaktyk.
W dodatku badania wykazują, że potężne masery wody są niezwykle rzadkie w porównaniu do ich ciemniejszych odpowiedników.
"Udało nam się znaleźć sygnał z naprawdę potężnego masera wody w pierwszym systemie, który obejrzeliśmy przy pomocy techniki soczewek grawitacyjnych", powiedział doktor McKean.
Powiedział także, że jeśli fenomeny te w czasach wczesnego rozwoju wszechświata były równie rzadkie, jak są teraz, to prawdopodobieństwo na znalezienie jednego z nich byłoby bardzo małe - szansa wynosiłaby około jeden do miliona.
"Oznacza to, że liczebność potężnych maserów wody musi być znacznie większa w oddalonych regionach Wszechświata - jestem pewien, że odkrycie tego masera nie było tylko szczęśliwym trafem," dodał.
Zespołem naukowców dowodziła doktor Violette Impellizzeri z Max Planck Institute of Radio Astronomy (Instytutu Radioastronomii Maxa Plancka) w Niemczech. Do wykrycia masera użyto mającego ponad 100 metrów średnicy niemieckiego teleskopu Effelsberg. Obserwacje były przeprowadzane od lipca do sierpnia 2007.
Dane uzyskane podczas obserwacji zostały potwierdzone we wrześniu i październiku przez amerykański teleskop Expanded Very Large Array.
Źródło: www.news.bbc.co.uk
Autor oryginału: Paul Rincon.
Tłumaczenie: Tekeeus.
